Tavşanlar Gece Görür mü?

Vahşi doğada hayatta kalmalarını sağlayacak gelişmiş duyulara sahip olan tavşanların gözleri başlarının yan kısımlarında konumlanmıştır. Böylece görüş açıları, görüşlerinin tam ortasında yer alan kör nokta dışında, neredeyse 360 dereceyi bulabilir. Çevrelerindeki tehlikeleri tespit etmelerini kolaylaştıran ve güvenliklerini destekleyen geniş görüş açıları görme duyularının keskinliği ile tamamlanır. 

Neredeyse yalnızca her 5 dakikada bir gözlerini kırpan ve  görüş sürekliliğinin de etkisiyle vahşi doğada hayatta kalma konusunda uzman olan tavşanların fiziksel özellikleri sıklıkla merak edilmektedir. Tavşanlarla ilgili merak edilen sorulardan biri de “Tavşanlar gece görür mü?” sorusudur. Her ne kadar tavşanlar şafak vaktinde aktif olan, düşük ışıkta çok iyi görebilen hayvanlar olsalar da zifiri karanlıkta aynı başarıya sahip değillerdir. 

Tavşanlar karanlıkta insanlarla hemen hemen benzer seviyede görürler. Tamamen karanlıkta mükemmel bir şekilde göremediklerinden geceleri avcılardan korunmak için dinlenirler. Bu yazımızda tavşanların gözleri ve görüşü hakkında sıklıkla merak edilen konular hakkında bilgi bulabilirsiniz.

Tavşanlarda Gece Görüşü

Tavşanların görme sistemleri yiyecek aramaktan ziyade kendilerine farklı yönlerden yaklaşan avcıları fark edebilmek üzere gelişmiştir. Kendilerine çok yakın olan hedefleri değil, uzaktakileri daha iyi görmelerinin nedeni de budur. Gözlerinin konumu burunlarının önündeki nesneleri görmelerini engeller. Çok yakını görememelerinin açığını nesnelerin uzaklığını ve ebatlarını anlamak için başlarını ileri geri hareket ettirerek kapatırlar. Bu davranış paralakslama olarak isimlendirilir.

Az önce de belirtildiği gibi tavşanların gözleri tamamen karanlıkta insanlarla benzer seviyede görebilir. Nasıl ki insanlar bir anda karanlığa çıktıklarında çevrelerindeki hiçbir canlıyı ya da nesneyi göremezse aynı durum tavşanlarda da yaşanır. Nitekim tavşanların yaşamsal faaliyetlerini sürdürmek için geceleri çok iyi görmeye ihtiyaçları yoktur.

Tavşanların göz yapısında, gözlerinde geceleri keskin görmeyi sağlayan ve tapetum lucidum olarak adlandırılan katman bulunmaz. Bu katman normal şartlarda retinanın arkasında konumlanır ve geceleri göze gelen ışığı artıran bir ayna işlevi sağlayarak karanlıkta gözlerin parlamasını sağlar. Örneğin kedilerin gözlerinde tapetum lucidum katmanı bulunur. 

Tavşanların gözlerinde düşük ışık koşullarında net görüşe yardımcı olan çubuk hücre sayısı, koni hücrelere göre daha fazladır. Tüm bu anatomik nedenler, tavşanların ne çok parlak ışıkta ne de çok karanlıkta muhteşem görememesine yol açar.

Tavşanlarda mutlak bir gece görüşünden bahsedilemese de karanlıkta hiç göremedikleri söylenemez. Tavşanlar karanlıkta kaldıkları süre boyunca gözleri ortama adapte olabilir ve insanlarla benzer şekilde çevrelerindeki nesneleri fark edebilirler. 

Gece görüşleri hayatta kalma becerilerini sergilemeleri adına tam anlamıyla yeterli olmadığından karanlık zamanlarda tavşanlar uyurlar. Dış ortamda bakılan tavşanların geceleri kafeslerinin dışarısına çıkarılmaması gerekir. Geceleri burunları tüm kokuları alır, kulakları her sesi duyar ancak gözleri yeterince göremez. Bu durum tavşanlarda strese yol açabilir. 

Ev içinde yaşayan tavşanların güvenli bir şekilde evde serbest bırakılmasında teknik olarak bir sorun yoktur. Yaşadıkları yerde geceleri dışarı çıksalar da tavşanlar eşyaların yerlerini hatırlayabilirler. 

Tavşanlar Karanlıkta Nasıl Güvende Hissettirilir?

Tavşanların gece vakitlerinde korkmaları ve ortamlarında gerekli önlemlerin alınmaması onların kronik strese maruz kalmasına ve davranış sorunları geliştirmelerine yol açabilir. Örneğin dışarıda yaşayan tavşanlar serbest kaldıklarında kafeslerine dönmeyi reddedebilir, insanlardan kaçabilir ve kendilerine zarar verebilir. Kafesi dışarıda konumlandırılan tavşanların yıkıcı davranışlarının azaltılabilmesi için geceleri ev içerisinde konumlandırılmaları ya da dışarıdaki kafeslerinin ortamlarının değiştirilmesi tavsiye edilir.

Kafesleri açık havada tutulan tavşanların karanlıkta güvende ve konforlu hissetmeleri için şu yollar denenebilir:

• Vahşi tavşanlar grup hâlinde yaşarlar. Karanlıkta azalan görüşlerinin yol açtığı güvensizlik hissinin azaltılması için yeni bir tavşan sahiplenilmesi yaygın yöntemlerdendir. Kafesinde tek başına değil yanında başka bir tavşanla yaşamak konforlarını artırabilir. 
• Tavşanların yaşam alanlarının hem fiziksel hem de mental uyarılma ihtiyaçlarına yanıt vermesi gerekir. Evlerin içinde ya da dışında konumlandırılan kafeslerde dikkatlerini çekecek tavşan oyuncakları olduğunda uyuyamadıkları sürede eğlenceli zaman geçirmelerine yardımcı olunabilir.
• Kolay olmasa da tavşanların tedirginliğini azaltacak bir yöntem daha vardır: Kafeslerinde ses izolasyonu sağlandığında tavşanlar potansiyel avcıların seslerini duyamazlar.

Tavşanların Kafesleri Geceleri Aydınlatılmalı mı?

Tavşanların kafeslerinin ışıklandırılmasının tedirginliklerini azaltacağı yönünde yaygın bir inanış vardır. Ancak birden fazla nedenle kafeslerinde ışık kullanılması önerilmez. 

Tavşanlar her zaman ışıklı ortamda kalmamalıdır. Işık, gözlerine zarar verebilir ve aynı zamanda tavşanların strese girmesine yol açabilir. Tavşanlarda da stres sağlık için tehlikeli bir duygu durumudur: Bağışıklık sisteminin zayıflamasından iştahta değişime dek birçok farklı sorunu tetikleyebilir.

Tavşanların geceleri yapay ışıklara maruz bırakılmasının önerilmemesinin diğer bir nedeni sürekli ışıkta kaldıklarında vücut saatlerini ayarlayamamalarıdır. Bu durumda hormon salınımları etkilenebilir, uyku düzenleri bozulabilir, aktif kalmaya devam ettikleri için kafeslerinden kaçmaları ihtimali gündeme gelebilir.

Tavşanların kafeslerinden uzak bir ışık kaynağı, misal bir fener bırakılması tavşanların rutinlerinin bozulmaması ve daha iyi görebilmeleri adına faydalı olabilse de bu yöntemin de kendine has sorunlar yaratabileceği bilinir. Tavşanların gece görüşünü iyileştirmek için atılan bu adım, özellikle kafesleri dışarıda konumlandırılanların, diğer avcıların dikkatini çekmesi ile sonuçlanabilir.