Kuşlarda Psittakoz Nedir, İnsanlara Geçer mi?

Papağan ateşi, ornitoz ya da kuş klamidozu olarak da bilinen psittakoz dünya çapında en az 465 kuş türünde bulunduğu bilinen bakteriyel bir enfeksiyondur. Kuşlar arasında oldukça bulaşıcı olan bu enfeksiyon insanlara da bulaşabilir. Psittakoz herhangi bir kuşta meydana gelse de sultan papağanı, muhabbet kuşu ve diğer papağan türlerinde daha sık görülmektedir. Psitakkoz, kuşlar için oldukça ölümcül bir enfeksiyondur ve enfekte olan kuşların yaklaşık %50’si hayatını kaybetmektedir. Ölüm riski kuşun genel sağlık durumuna ve türüne bağlıdır.  

Psikattoz hastalığına kuşların hücrelerine giren, çoğalan ve bu hücreleri yok eden bir bakteri olan Chlamydia psittaci neden olmaktadır. Chlamydia psittaci kuşların sindirim sistemine, solunum sistemine ya da vücudun tamamına etki eden bir bakteridir. 

Psittakoz Bulaşma Yolları ve Belirtileri

C psittaci, enfekte olan kuşların dışkısında, salyasında, mukus tabakasında, kepekte ya da göz ve burun akıntılarında görülmektedir. Sağlıklı kuşların enfekte kuşlar ile temas etmesi ya da kurumuş dışkı veya tüylerden gelen tozu soluması enfeksiyona neden olmaktadır. C psittaci ayrıca kontamine olmuş yiyecek, su, tünek ya da oyuncak yoluyla da bulaşabilen bir enfeksiyondur. Enfeksiyonun bulaşma yolları arasında nadir de görülse enfekte olmuş bit ya da kene gibi parazitlerin ısırması yer alır. C psittaci anne kuş tarafından yumurtalara ya da yavru kuşlara bulaştırılabilir. 

C psittaci ile enfekte olan kuşların tamamı hasta gözükmez. Bu kuşlar taşıyıcı olarak değerlendirilir. Taşıyıcı kuşlar sağlıklı gözükseler de başka bir enfeksiyon, beslenme de değişiklik ya da kalabalık bir ortamda yaşamak gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak bağışıklık sistemlerinin zayıfladığı durumlarda hastalıkları kötüleşebilir. Muhabbet kuşu, sultan papağanı ve kakadu gibi türlerin taşıyıcı olma riski daha yüksektir. Psittakoz kuşlarda çeşitli belirtilere yol açmaktadır. Bu belirtiler arasında;

• Gözlerden ve burundan akıntı,
• Gözlerde şişlik ve sulanma,
• Sarı ya da yeşil renkli dışkı,
• Depresyon,
• Daha az ses çıkarma, 
• İştah kaybı,
• Kilo kaybı,
• Zayıflık,
• Dağınık tüyler, 
• Nefes almada zorlanma, 
• Ateş,
• İshal,
• Aşırı idrara çıkma,
• Çok nadir olarak görülen titreme, nöbet ve kafa sallama yer alır.
   

Bu tarz belirtiler görüldüğünde vakit kaybetmeden kuşu veterinere götürmek gerekmektedir. Gökkuşağı lori, kanarya ve Rosella papağanı türleri enfekte olduğunda taşıyıcı olma ihtimali daha düşüktür. Bu türlerde hastalık ve belirtiler daha kolay görülür. Muhabbet kuşlarında yaygın görülen diğer hastalıklar hakkında bilgi almak için "Evde Muhabbet Kuşu Hastalıkları ve Tedavileri" içeriğimize göz gezdirebilirsiniz.

Psittakoz Teşhisi ve Tedavi Yöntemleri

Kuşlarda pisttakoz belirtileri diğer kuş hastalıklarıyla kolay bir şekilde karıştırılabilmektedir. Hastalığın teşhis edilebilmesi için kan tahlili ve röntgen gibi yaygın teşhis uygulamalarının yanı sıra psittakozun teşhis edilebilmesi için özel testler uygulanmaktadır. Bu testlerde kuşun kanındaki antikor seviyelerine bakılmaktadır. Kuşun ağzından, gözünden ve burnundan sürüntü örneği alınabilir. 

C psittaci tedavisi için doksisilin kullanılmaktadır. Bu antibiyotik her ne kadar tamamen hastalığı tedavi etmese de kuşun hastalığı diğer kuşlara bulaştırmasını önler ve kuşun sağlıklı taşıyıcı olmasını sağlar. Ancak başka bir nedene bağlı olarak kuşun hastalanması sonucunda enfeksiyon tekrar bulaşıcı hale gelebilmektedir. Riski düşürmek için yaklaşık 2 - 8 hafta doksisilin kullanımı gerekebilmektedir. Normal antibiyotik tedavisi süresi 45 gündür. Antibiyotik uygulaması ağızdan tablet olarak, enjeksiyon olarak ya da suyla karıştırılarak verilebilmektedir. Uygulama şekli veteriner hekim tarafından kuşun türüne ve hastalığın ciddiyetine bakılarak belirlenmektedir. 

Antibiyotik tedavisinin oral yolla ilaç alımı olarak planlanması durumunda kuşun kalsiyum alımını sınırlanması gerekmektedir. Çünkü kalsiyum, doksisilin emilimini düşürmektedir. Psittakoz enfeksiyonunun şiddetli olduğu durumlarda ek olarak tedaviye yönelik çeşitli sıvı ilaçlar, ısı uygulaması ve diğer tedavi yöntemleri uygulanır. 

Kuşlarda Psittakoz Nasıl Önlenir?

Kuşların beslenmesinde sağlıklı kuş yemlerinin tercih edilmesi ve kafeslerinin temiz tutulması enfeksiyonun önlenmesi için önemlidir. Kuşların sağlıklı beslenmesi için özel olarak formüle edilen kuş yemlerini burayı tıklayarak inceleyebilirsiniz. Çok kalabalık ve stresli ortamlar enfeksiyon riskini ciddi bir biçimde yükseltmektedir. Birden fazla kuşun bulunduğu yaşam alanına giren yeni bir kuşun yerleştirilmeden önce muayene ettirilmesi ve en az 30 gün karantina da tutulması gerekir. Sonrasında diğer kuşların yanına alınmasında herhangi bir sakınca yoktur. Psittakoz, kuşlardan insanlara kolay bir şekilde bulaşabildiği için enfekte kuşla ilgilenirken maske, koruyucu gözlük ve eldiven gibi koruyucu ekipman kullanılması gerekir. Kuşla ilgilendikten sonra ellerin dezenfekte edilmesi tavsiye edilir.