Köpeklerde Sarılık
19.07.2022 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
Sarılık kanda ve dokularda aşırı miktarda sarı pigment oluşumu olarak ifade edilir. Sarılığın uzun süreli mevcut olması dokuların nerdeyse kalıcı şekilde sararmasına yol açabilmektedir. Buna cilt de dahildir. Sarılık olan köpeklerde özellikle diş etlerinde, gözde ve kulak kepçelerinde sararmalar meydana gelir. Sarılık, koyu renkli cilde ve diş etine sahip olan köpeklerde daha zor fark edilebilmektedir.
Köpeklerde Sarılık Nedenleri
Köpeklerde sarılığın üç farklı temel sebebi bulunmaktadır. Bunların ilki kırmızı kan hücrelerinde yıkılma meydana gelmesidir. Bu rahatsızlığa kan erimesi ya da hemoliz adı verilmektedir. Kan damarları içerisinde meydana geldiğinde intravasküler hemoliz, dalakta ya da karaciğerde meydana geldiğinde ise ekstravasküler hemoliz olarak değerlendirilmektedir. Hemoliz hemolitik anemi adı verilen bir anemi türüne yol açmaktadır. Hemolitik anemi bir yaralanma sonucunda oluşan kanamayla beraber görülen kansızlıktan daha farklı bir anemi türüdür.
Sarılığın bir diğer nedeni de karaciğer hastalığıdır. Karaciğer hücrelerine hasar veren ya da bu hücrelerin parçalanmasına yol açan tüm hastalıklar ya da sağlık problemleri sarılığa yol açmaktadır.
Son olarak safra kanalının tıkanması da köpeklerde sarılığa yol açan nedenlerden bir tanesidir. Safra, safra kesesinde saklanır ve safra kanalıyla buradan ince bağırsağa aktarılır. Safranın normalden daha kalın dokulu olması, safra kesesinde safra taşı oluşumu, safra kesesinin ya da safra kanalının iltihap kapması ya da karaciğerinin şişerek safra kanalını tıkaması sonucunda sarılık ortaya çıkar.
Köpeklerde Sarılık Nasıl Teşhis Edilir?
Sarılık hastalığı fiziksel muayene çok kolay bir şekilde ile teşhis edilebilmektedir. Bazı durumlarda köpekten kan örneğinin alınması gerekebilmektedir. Bu gibi durumlarda köpekte sarılık henüz gözle görülür bir etkiye sahip olmadan teşhis edilmesi mümkün olur. Kan örneğinin sarımsı bir renge sahip olması genellikle yaklaşmakta olan sağlık problemlerinin bir göstergesidir. Bu gibi durumlarda tam bir muayene gerekebilmektedir.
Sarılığın teşhisi kolay bir şekilde yapılabilmektedir ancak sarılığın altında yatan nedenin teşhisi o kadar kolay olmayabilmektedir. İlk olarak yukarıda da bahsettiğimiz sarılığa neden olan üç nedene bakılmaktadır. Olası hastalıkların listesini daraltmak için çeşitli tarama testleri yapılması gerekir.
Hemoliz Kaynaklı Sarılık Nasıl Teşhis Edilir?
Hemolizin kontrolü için tam kan sayımı gerekmektedir. Tam kan sayımında kırmızı kan hücrelerinin, beyaz kan hücrelerinin ve platet hücrelerinin sayımı yapılmaktadır. Zehirli bitkilerin sindirilmesi, çeşitli ilaçlar, kırmızı kan hücrelerinde parazit bulunması, kalp kurdu hastalığı, kanser ve bazı otoimmün hastalıkları hemolize yol açabilmektedir. Hemolize neden olan hastalıkların teşhis edilebilmesi için ek testler uygulanabilmektedir.
Karaciğer Kaynaklı Sarılık Nasıl Teşhis Edilir?
Sarılık olan köpekten alınan kan örneğine uygulanan 10 - 30 testlik bir biyokimya profili uygulanmaktadır. Biyokimya profili karaciğer hastalıklarına özgü ve bazı karaciğer hastalığının kaynağına yönelik birkaç test içerir. Bunların başlıcaları alanin aminotransferaz, aspartat aminotransferaz, alkalin fosfataz ve toplam bilirubindir. Bazı durumlarda karaciğer fonksiyonunun değerlendirilmesi için safra asidi analizi de gerekmektedir.
Safra Kanalı Tıkanmasına Bağlı Sarılık Nasıl Teşhis Edilir?
Safra kanalı tıkanan köpeklerde sarılık ileri seviyede görülmektedir. Gözün beyaz kısımları, diş etleri ve cilt ciddi derecede sarı renge döner. Bu nedenle sarılığın hızlı meydana geldiği ve çok aşırı olduğu durumlarda direkt olarak safra kanalına bakılmaktadır. Bununla beraber safra kanalı tıkanıklığının röntgen ya da ultrason gibi görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılmaktadır.
Köpeklerde Sarılık Nasıl Tedavi Edilir?
Sarılık bir hastalık değildir bir hastalığın belirtisidir. Bu nedenle sarılığa neden olan sağlık problemi tedavi edildiğinde sarılık da kendiliğinden ortadan kalkar. İyileşme süreci tamamen sarılığın nedenine bağlı olarak değişir. Sarılığa yol açabilecek bazı hastalıklar ciddi derecede hayati tehlikeye yol açabilmektedir. Ancak çoğunluğu kolay tedavi edilebilirdir.
Veteriner hekim kimliğiyle evcil hayvan sağlığı hakkında farkındalığı artırmak için Petlebi.com blog sayfasına yazıları ile değer katan Tuğba Şenol Dağdelen, evcil hayvanlarda hastalıkların önlenmesi, teşhis ve tedavisi, hayvan davranışları ve ferahı, evcil hayvanlarda beslenme ve diyeti özelinde çalışmalarını sürdürmektedir.