Köpeklerde Mastitis
08.06.2022 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
Mastitis, meme bezinin iltihap kapması olarak tanımlanabilir. Mastitis genellikle bakteriyel enfeksiyon sonucunda görülür. Meme ucunda ya da meme kanalında meydana gelen travma sonrasında bakteriler kanaldan içeri girerek meme bezine ulaşırlar ve burada bakteriyel enfeksiyona yol açarlar. Mastitisin tek nedeni travma değildir. Sağlıksız bir ortamda yaşayan dişi köpeklerde de aşırı miktarda bakteriye ve diğer tahriş edici ajanlara maruz kalma sonucu enfeksiyon oluşabilmektedir. Köpeklerde mastitis çok nadir olarak enfeksiyon olmadan meydana gelir. Meme bezinde meydana gelen bir travma ya da köpeğin meme bezlerinde çok fazla süt birikmesi meme bezinin içerisinde enflamasyona yol açarak mastitise neden olur.
Köpeklerde mastitis genel olarak doğumdan sonra meydana gelmektedir. Bir yavrunun beklenmeyen bir şekilde sütten kesilmesi ya da hayatını kaybetmesi sonucunda memede aşırı süt birikir. Bu da zaman içerisinde mastitis görülmesine yol açar.
Köpeklerde Mastitis Belirtileri Nelerdir?
Hastalığın hafif olduğu ya da henüz yeni başladığı durumlarda ilk ortaya çıkan belirti emmekte olan yavrunun beklendiği kadar hızlı bir şekilde kilo almamasıdır. Gözle yapılan detaylı bir kontrol sonrasında rahatsızlanan meme ucunun şişmiş ya da enfekte olduğu görülebilmektedir. Erken evrelerde köpeklerde genellikle bir hastalık belirtisi meydana gelmez. Genellikle sadece çok hafif rahatsızlık hissi oluşur.
Mastitis ilerledikçe enfekte olan meme bezi şişmeye, kızarmaya ve acı verici olmaya başlar. Bazı durumlarda meme bezinde aşırı ülserleşme açık yaraların meydana gelmesine sebep olur. İltihap kapmış olan meme ucundan gelen süt genellikle daha koyu renkli ve yoğundur. Hatta hastalığın ileri seviye olduğu durumlarda kanlıdır.
Hastalığın ileri evrelerinde köpeğin oldukça hasta olduğu gözlemlenebilir. Enfeksiyonun meydana geldiği meme ucu koyu mor renkli ya da siyah renklidir. Aşırı enfeksiyon bölgeye olan kan akışını da engeller ve bu durum dokunun yavaş yavaş ölmesine yol açar. Köpeklerde mastitis belirtileri arasında yorgunluk, ateş, iştah kaybı, kusma yer alır. Enfeksiyonun kana karışması durumunda ise kan zehirlenmesi görülmektedir.
Köpeklere Mastitis Tanısı Nasıl Konur?
Mastitis tanısı genellikle sadece fiziksel muayene ile konabilmektedir. Bazı durumlarda diğer hastalık olasılıklarını elemek için laboratuvar testlerinden yararlanılabilir. Bunun için tam kan sayımı, sitoloji ve bakteri kültürü gibi testler yapılması gerekir. Tam kan sayımı ile köpeğin kanındaki kırmızı ve beyaz kan hücreleri ile beraber platetler de sayılmaktadır. Beyaz kan hücrelerinde meydana gelen değişim enfeksiyona işaret eder. Ayrıca beyaz kan hücrelerinin seviyesi, enfeksiyonun ne kadar şiddetli olduğunu da anlamaya yardımcı olur.
Süt sitolojisi testinde ise enfekte olan süt bezinden süt örneği alınarak mikroskop altında incelenir. Süt örneğinde beyaz kan hücrelerinin ya da bakterilerin olması mastitis teşhisinin doğru olduğunu gösterir. Son olarak bazı durumlarda da bakteri kültürünün alınması gerekebilmektedir. Genellikle mastitisin enfeksiyon kanyaklı olması ancak antibiyotik tedavisine cevap vermemesi durumunda bakteriyel kültür kontrol edilir. Enfekte olan meme ucundan alınan sütte bulunan bakteriler izole edilir. Sonrasında ise antibiyotik hassasiyet testi gerçekleştirilir. Bu sayede bakteri üzerinde en etkili antibiyotikleri kullanmak mümkün olmaktadır.
Mastitis Tedavisi Nasıl Olur?
Köpeklerde mastitis tedavisi genellikle ağızdan alan antibiyotikler ve ağrı kesiciler ile gerçekleştirilir. Bu sayede yeni doğum yapmış köpek evde yavrularının yanında olabilir. Veteriner hekimler enfekte olmuş meme bezinin elle sağılmasını tavsiye eder. Bu sayede rahatsızlık hissi hafifler. Aynı zamanda bölgeye kan akışı da gerçekleştirilmiş olur ve bu sayede iyileşme hızlanır. Enfekte olan meme bezin her 6 saatte bir sağılması gerekmektedir.
Enfekte olmuş meme ucuna lahana yaprağı kompresi yapmak ağrıyı ve enflamasyonu azaltır. Bir bandaj ile yerine sabitledikten sonra 2 - 4 saat boyunca meme üzerinde kalması yeterlidir. Sonrasında tekrar lahana yaprağı yerleştirmeden önce 3 - 4 saat beklemek gerekir. Mastitisin ileri seviyede olduğu durumlarda köpeğin hastanede kalması gerekebilmektedir. Serum ilaçlar ile tedavi gerçekleştirilir. Nadir durumlarda enfekte olan meme bezinin cerrahi operasyon ile alınması gündeme gelir. Hastalığın bu seviyeye gelmemesi için belirtileri görür görmez veteriner hekime gitmek ve söylediği tedavi uygulamalarını eksiksiz bir şekilde yerine getirmek gerekmektedir. Doğru tedavi planlaması ve tedavi sürecine harfiyen uyulması ile mastitis yaklaşık 2 - 3 haftalık süreçte tedavi edilebilmektedir. Köpekte kan zehirlenmesinin meydana geldiği ileri seviye durumlarda agresif tedaviler ile iyileşme sağlanmaktadır ancak bu süreç genellikle daha uzun olur.
Veteriner hekim kimliğiyle evcil hayvan sağlığı hakkında farkındalığı artırmak için Petlebi.com blog sayfasına yazıları ile değer katan Tuğba Şenol Dağdelen, evcil hayvanlarda hastalıkların önlenmesi, teşhis ve tedavisi, hayvan davranışları ve ferahı, evcil hayvanlarda beslenme ve diyeti özelinde çalışmalarını sürdürmektedir.