Köpeklerde Leishmania ve Leishmaniasis Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Köpekler ve insanlar dahil olmak üzere diğer memelileri de etkileyebilen; Laishmaniasis adı verilen tehlikeli hastalığa yol açan Leishmania; protozoon bir parazit türüdür. Köpeklerde leishmania parazitinin görülmesi için dişi flebotomin kum sinekleri tarafından ısırılmaları gerekir. Çoğu zoonotik olan 23’ten fazla Leishmania türünün tanımlandığı bilinmektedir. Evcil hayvanları etkileyen en önemli Leishmania türü L infantum’dur. Ülkemizde de görülebilen bu hastalık tehlikeli sonuçlara yol açabilmektedir. Bu yazımızda köpeklerde Laishmaniasis hakkında bilgi bulabilirsiniz.

Köpeklerde Leishmania Hastalığı

Köpeklerde Leishmania hastalığı, köpeklerde iki ayrı tip enfeksiyona neden olur. Bunlardan biri cilt enfeksiyonudur diğeri ise abdominal organ enfeksiyonudur. Hastalık dişi flebotomin kum sineklerindeki aktif parazitleri konağın cildine iletildiği zaman ortaya çıkar. Sineklerden bulaşan parazitler bulaşın gerçekleştiği ciltte çoğalmaya başlıyor. Daha sonra karaciğer, lenf bezleri, bağırsaklar, böbrek ve dalak gibi karın içi organlara doğrul ilerler.

Köpeklerde Leishmania Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Az önce de belirttiğimiz gibi köpeklerde Leishmaniasis hastalığı iki ayrı formda görülebilir. Bu parazitle enfekte olan hemen hemen tüm köpeklerde visseral yani abdominal organ enfeksiyonunun gelişmesi söz konusudur. Vakaların %90’ının da cilt tutulumunun da olması beklenir. Abdominal organları etkileyen türünün klinik belirtileri anoreksi yani iştahsızlık, ateş, halsizlik, egzersiz kapasitesinde düşüş, şiddetli ve ani kilo kaybı, kusma, burun kanaması, ishal ve dışkıda kan görülmesi şeklinde sıralanabilir. Bazı köpeklerde lenf bezlerinin şişmesi, dalak büyümesi ve böbrek yetmezliği, eklem iltihabı, erkek köpeklerde testislerde şişme gibi belirtiler de gözlemlenebilir. Köpeklerde iştahsızlık bilindiği üzere birçok farklı durumda karşılaşılabilen ve süreklilik kazandığında mutlaka veteriner hekimlere başvurulması gereken bir durumdur. Köpeklerde İştahsızlık Neden Olur? adlı içeriğimizi okuyarak konu hakkında detaylı bilgi edinebilirsiniz.

Leishmaniasis hastalığının ciltte görülen formunun klinik belirtileri arasında en sık görülenler pati cildinde kalınlaşma ve sertleşme şeklinde ifade edilebilir. Birçok köpekte hastalığın ilerlemesine bağlı olarak bu cilt dokularının rengi bozulabilir. Ciltte nodüller ve sertleşme meydana gelebilir. Tüy sağlığı da Leishmania hastalığından etkilenir. Tüyler donuklaşır, zayıflar ve vücutta bölgesel tüy dökülmeleri meydana gelir. 

Leishmania parazitlerine maruz kalan bazı köpekler herhangi bir hastalık belirtisi ya da semptomu göstermeyebilirler. Bu durumda asemptomatik vaka söz konusu olur. Asemptomatik köpeklerde parazitler yıllarca uykuda kalabilir. Fakat bu durum onların bu hastalığı yaymasını engellemez. 

Köpeklerde Leishmania Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

Köpeklerde Leishmania hastalığı belirtileri görülmeye başladığında, insanlar bu belirtilerin tam olarak neden ortaya çıktığını bilmeseler de bir anomali olduğu için veteriner hekimlere başvururlar. Teşhis öncesinde köpeklerde görülen semptomlar değerlendirilir ve tam bir fiziki muayene gerçekleştirilir. Çoğunlukla kan testleri yapılır ve ciltten, lenf nodüllerinden veya iç organlardan doku örnekleri alınabilir. Mikroskobik muayene ve kültür, moleküler biyolojik yöntemler ve vücutta virüs, bakteri veya parazit karşıtı antikor varlığını araştırmak için serolojik testlere kombine şekilde başvurulabilir. Teşhis sırasında hangi yöntem veya yöntemlerin uygulanacağı kararı köpek özelinde veteriner hekimler tarafından verilir.

Köpeklerde Leishmania Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Köpeklerde Leishmania hastalığı tedavisi kapsamında alternatif tedaviler denenebilir. Deri lezyonları enfekte olmuşsa damar içi sıvı desteği, özel diyetler ve antibiyotikler dahil destekleyici ilaç tedavilerin başlatılması mümkündür. Tedavi süreçleri belirlenirken hastalığın türü ve köpekte yol açtığı şikayetler dikkate alınır. Örneğin bir köpek asemptomatikse genellikle herhangi bir tedavi seçeneği değerlendirilmeyebilir. Tedavi uygulanacaksa birkaç ay devam edilir ve kan testleri sonuçları normale dönerse süreç sonlandırılır. Bu hastalık zamanında ve doğru tedavi edildiğinde başarılı bir şekilde yönetilebilir. Ancak zamanında tedavi edilmediğinde ciddi sonuçlara yol açabilmektedir. Bu noktada önemli olan Leishmania hastalığı nedeniyle köpeklerde böbrek yetmezliğine karşı tedbir alınmasıdır. Çünkü hayatını kaybeden köpeklerin çoğunluğunda Leishmania parazitinin böbrek yetmezliğini ilerletmesi söz konusu olmaktadır.

Köpeklerde Leishmania Nasıl Önlenir?

Parazit geçişi için en temel faktör Leishmania paraziti taşıyan sinekler tarafından ısırılmaktadır. Bu sineklerin yaşadığı bölgelerde yaşayan köpekler için herhangi bir tedbir alınmazsa enfekte olma riski %20 dolaylarına çıkabilir. Köpek kırsal bir alanda yaşıyorsa ve ev dışında kalıyorsa bu risk belirgin ölçüde artar. Hastalığın bulaş yolları arasında cinsel temas ve enfekte bir dişi köpekten doğum da yer alabilmektedir. Bu nedenle köpeklerin düzenli olarak veteriner hekim muayenelerine götürülmeli ve genel sağlık kontrollerinin yapılması önemlidir. Aynı zamanda köpeklerin sinek ısırıklarından korunmalarını sağlamak için parazit tasmalarını takmaları da önerilmektedir.