Köpeklerde Koksidiyoz

Coccidia, köpeklerde en yaygın görülen bağırsak parazitlerinden birisidir. Koksidiyoza, Isospora adı verilen mikroskobik, tek hücreli bir organizma neden olur. Yetişkin köpeklerde genellikle şiddetli ishal, kilo kaybı, dehidrasyon ve yorgunluğa yol açtığı bilinen bu tek hücreli organizma, yavru köpeklerde kanlı veya mukus kaplı dışkı ya da sulu ishal gibi semptomları ortaya çıkarabilir. Bu yazımızda köpeklerde koksidiyoz hakkında önemli bilgileri bulabilirsiniz.

Koksidiyoz enfekte olmuş dışkıdan bulaşır. Dışkıda yer alan oositlerin yani yumurtaların ağızdan alınması ile enfeksiyon yayılır. Bu oositler dışarda iki hafta kadar hayatta kalabilir ve yeni bir konak bulduklarında hızlı bir şekilde çoğalmaya başlar. Belirtilerin şiddeti bağırsaktaki parazit sayısına, köpeğin yaşına, bağışıklık sisteminin sağlığına, beslenme alışkanlığına ve genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. Köpeklerde enfeksiyonun tekrarlama olasılığı %50 civarındadır. Koksidiyozun köpeklerden insanlara bulaşabileceğine yönelik bir kanıt bulunmamaktadır. 

Bulaşma Şekilleri

Koksidiyoz, dışkı yoluyla bulaşan bir parazit enfeksiyonudur. Enfekte köpeğin dışkısında bulunan yumurta halindeki parazitler dışkının sağlıklı köpek tarafından yutulmasıyla bulaşır. Parazit yumurtaları çevresel şartlara karşı oldukça dayanıklıdır. İdeal nem ve hava sıcaklığının birleşmesiyle birlikte enfekte hale gelirler. Oositlerin yutulmasıyla birlikte enfeksiyon bulaşmış olur. Hücreler ilk olarak bağırsak duvarını oluşturan astar dokuları işgal eder ve daha sonra çevre hücreleri enfekte etmeye başlar. 

Koksidiyozun bulaşma şekli dışkının sindirilmesiyle sınırlı değildir. Sağlıklı köpeğin enfekte olmuş bir fareyi yemesiyle de koksidiyoz bulaşabilmektedir. Enfeksiyon yavru köpeklerde de görülebilir. Yavru köpekler doğumdan sonra enfekte olan annelerinin dışkısının temasıyla enfeksiyon kapmaktadır. 

Teşhis ve Tedavi

Enfeksiyonun teşhis edilebilmesi için ilk olarak fiziksel muayene gerçekleştirilir. Köpeğin sağlık durumu hakkında veterinere detaylı bilgi verilmelidir.  Koksidiyoz genellikle mikroskop altında oosit kontrolü ile teşhis edilir. Bunun için dışkı yüzdürme testi yapılır. Bazı durumlarda beyaz kan hücrelerinin sayımı için kan tahlili yapılması gerekli olur. İltihabın artması aynı zamanda kandaki beyaz kan hücrelerinin de çoğalmasına neden olur. Koksidiyoz teşhisi konan köpeklere giyardiya testi de yapılmaktadır, çünkü koksidiyoz görülen köpeklerde yaygın olarak giyardiya görülmektedir. 

Tedavide sulfa tipi sulfadimetoksin türü antibiyotik kullanılmaktadır. Enfeksiyonun şiddetli olduğu durumlarda tedavi daha uzun sürer. Koksidiyoza bağlı ishalin aşırı olması durumunda farklı ilaçlar kullanılabilmektedir. Köpeklerin bazen serum ile dışarıdan sıvı alabilmesi için klinikte kalması gerekir. Enfeksiyonu hafif geçiren köpeklerde ise rahatsızlık kendiliğinden ortadan kalkmaktadır. Bu nedenle herhangi bir tedavi sürecine ihtiyaç duyulmaz. 

İnsanlara Bulaşır mı?

En yaygın görülen koksidiya türleri insanlara bulaşmamaktadır. Ancak daha nadir görülen bazı türlerinin bulaşabileceği ifade edilebilir. Nadir görülen bir koksidiya türü olan Cryptosporidium insanlara bulaşan bir türdür. Kedileri ve köpekleri enfekte edebilen bu parazit, şehirlerin içme suyu rezervlerinde de bulunan bir parazit türüdür. Bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç kullanan kişileri hasta edebilmektedir. Köpeklerde görülen parazitlerin türünden bağımsız olarak insanlara ve hayvanlara bulaşmasını engellemek için atılması gereken en doğru adım hijyeni sağlamak ve köpek dışkısının doğru bir şekilde bertaraf edildiğinden emin olmaktır. 

Koksidiyoz Önlenebilir

Koksidiya oositleri çevresel etmenlere olduğu gibi çoğu dezenfektana karşı da oldukça dayanıklıdır. Bu nedenle dışkı ve dışkı kalıntılarının çevreden doğru bir şekilde uzaklaştırılması gerekir. Isospora türlerinin yayılmasını önlemek için köpeğin dışkısının her gün temizlenmesi gerekmektedir. Çünkü sporlanma 24 saat içerisinde gerçekleşmeye başlar. Kontamine olmuş yüzeyleri dezenfekte etmenin en etkili yolu yüksek ısıda buhar kullanmaktır. 

Koksidiyoz yaygın görülen bir bağırsak parazitidir ve yavru köpekler için ciddi bir durum oluşturabilir. Hatta çok şiddetli enfeksiyonlar ölüme neden olabilmektedir. Koksidiyozu önlemek ise oldukça kolaydır. Köpeğinizin dışkısını her gün temizlemeniz ve doğru bir şekilde ortamı dezenfekte etmeniz enfeksiyonun bulaşma riskini ortadan kaldırır.