Köpeklerde Kan Grupları ve Kan Bağışı

Tıpkı insanlarda olduğu gibi aşırı kan kaybının ya da kan hastalığının olduğu köpeklerde de sağlıklı köpekten kan alınarak hasta köpeğe verilebilmektedir. Ancak köpek kan grubu insanlardakine göre daha farklı ve daha karmaşıktır. Köpeklerin daha fazla kan grubunun olması aynı zamanda bu grupları eşlemeyi de daha karmaşık hale getirmektedir.

Köpeklerin Kan Grupları

Tıpkı insanlarda oluğu gibi köpeklerde de farklı kan grupları bulunur. Burada “Köpeklerde kan grubu var mı?” sorusundan daha önemli olan soru “Köpeklerde kaç kan grubu vardır?” sorusudur. Günümüze kadar bir düzineden köpek kanı keşfedilmiştir ve yeni araştırmalar ile bu sayısının artacağı düşünülmektedir.

Köpeklerde kan grubu karmaşık genetik modellere sahiptir. Kan grubu köpeğin atalarından aktarılır. Her grup bağımsız olarak miras kalır. Bu da bir köpeğin 12’den fazla kan grubundan herhangi bir kombinasyona sahip olabilmesine yol açar. “Köpeklerin kaç kan grubu var? ” sorusunun yanıtı bu noktada karmaşık bir hal almaktadır. Köpeklerde kan gruplarının çeşitli olması türün bulunduğu coğrafi lokasyon ve türün kendisi ile korelasyon sağlar. En yaygın köpek kan grupları coğrafi lokasyona ve türe göre değişiklik gösterir.

Her ne kadar köpeklerde birçok kan grubu ve potansiyel kan grubu kombinasyonu bulunsa da “köpek eritrosit antijen” kısaca KEA 1 medikal açıdan en önemlisidir. Bazı köpeklerde DEA1 negatiftir. Pozitif olan köpeklerde ise KEA 1.1 ve KEA 1.2 olmak üzere iki farklı formu bulunur.

Kan Bağışı İçin En İdeal Kan Grubu Hangisidir?

Kan grupları oldukça karmaşık olunca “Köpek kanı hangi kan grubu?” gibi soruların cevabı vermek de zorlaşmaktadır. Köpeklerde kan bağışı için en ideal kan grubu KEA 1 negatif olan kan grubudur. Çünkü bu kan KEA 1 negatif olan köpeklere verilebildiği gibi kan grubu KEA 1.1 ya da KEA 1.2 olan köpeklere de verilebilir. Ancak bu durum KEA 1 negatif kan grubunu genel verici yapmaz. Başka bir kan grubu türü pozitif olan köpeğe KEA 1 negatif kan grubu verilmesi sağlık problemlerine yol açabilmektedir.

“Köpeklere nasıl kan verilir?” sorusu da çok sorulan sorular arasında yer alır. Köpeklere kan verme sürecinde doğru ilerlemek için ekstra testler yapılması gerekir. Kan veren köpeğin kan grubunun alıcı köpekte ciddi bir bağışıklık sistemi problemine yol açmayacağından emin olmak için çapraz eşleme testi yapılır. Bu test alıcı köpekle, verici köpeğin kanlarının tam uyumuna bakar. KEA 1 kan grubu türünü tespit ettikten ve çapraz eşleme testini yaptıktan sonra veteriner hekim köpek için gerekli olan kan grubunu başarılı bir şekilde tespit edebilir.

Köpeklerde Kan Bağışı İçin Nelere Bakılır?

Çok acil durumlarda herhangi bir köpek kan verebilir ancak bazı köpekler bu konuda daha iyidir. Veteriner hekimler öncelikli olarak KEA 1 negatif kan türünü tercih etmektedir ancak kan verecek olan köpeklerin bazı diğer özelliklerine de bakılmaktadır. Kan verecek olan köpeğin 22 kilonun üzerinde olması ve boyutuna göre sağlıklı bir kiloya sahip olması gerekir. Büyük ırk köpekler, küçük ırk köpeklere göre daha yüksek hacimli kan bağışı yapabilmektedir. Bunun dışında köpeğin aşılarının tam olması, kalp üfürümü olmaması, köpeğin herhangi bir ilaç kullanmaması, enfeksiyonunun olmaması, vücudunda parazit bulunmaması, kan hastalıklarının olmaması gerekir. Kan verme işlemi 10 - 15 dakika kadar sürmektedir. Bu nedenle genellikle sakin durabilen köpeklerden kan alımı tercih edilir.

Hangi Hastalıklar Kan İhtiyacına Yol Açar?

“Köpeklerden neden kan alınır?” sorusunun cevabı aslında insanlardaki süreç ile aynıdır. Hasta olan köpeğe kan verebilmek için sağlıklı köpeklerden kan alınmaktadır. Travma sonrasında ya da ameliyat esnasında aşırı kan kaybı olan köpeklere kan gerekebilmektedir. Von Willebrand hastalığı gibi bazı hastalıklar kanamaya neden olarak ciddi kan kaybına yol açabilir. Bu hastalıklar ancak kan nakli ile tedavi edilir.

Kan hücrelerini parçalayan hastalıklarda da köpeğin daha iyi hissetmesi ve sağlıklı olabilmesi için kan nakli gerekmektedir. Bu durumlardan herhangi birine sahip olan köpek için kan nakli hayat kurtarıcıdır.

Köpeklerde Kan Nakli Nasıl Olur?

Kan nakil süreci yine insanlardakine oldukça benzer bir süreçtir. Hasta köpek için bir başka köpek kan verebileceği gibi kan bankasından da kan alınabilmektedir. “Köpeklere nasıl kan verilir?” sorusunun cevabı da “köpeklerden nasıl kan alınır?” sorusunun cevabı kadar karmaşıktır. Nakilden önce her iki köpeğe de çapraz uyuşma testi yapılmaktadır. İlk olarak kan alacak olan köpekten kan örneği alınır ve donör köpekten alınan kan örneği kullanılarak bağışıklık sistemi tepkisi kontrol edilir. Daha sonra bunun tam tersi işlem gerçekleştirilir. Bu test oldukça önemlidir çünkü KEA 1 negatif olan köpeğe, KEA 1 pozitif kan verildiğinde bağışıklık sistemi yeni kan hücrelerine saldırarak kanın etkinliğini düşürür. Ayrıca vücutta alerjik reaksiyon ortaya çıkar.

Kan bir başka köpekten ya da kan bankasından temin edildiğinde pıhtılaşmayı önleyen özel serum içerisinde bekletilir. Transfer yapılacağı zaman kan içerisinde özel filtre bulunan serum hattına bağlanır. Kan transferi serum kateterinden direkt olarak damarın içine verilir. Yapılacak olan kan transferinin miktarı köpeğin boyutuna ve kaybedilen kan miktarına göre değişiklik gösterir. Bu süreç köpeğin alerjik reaksiyon vermediğinden emin olmak için yakından izlenir.

Birçok sağlık probleminde tek seferlik nakil köpeğin iyileşmesi için yeterli olmaktadır. Ancak bazı hastalıklar, devam eden kan kaybı ya da kan hücrelerinin yıkılması gibi durumlarda tekrar eden nakillere ihtiyaç duyulabilmektedir. Köpeklerde kan nakli ihtiyacı çok nadir olarak ortaya çıkar ve böyle bir gereklilik olduğunda nakil hayat kurtarıcıdır.