Köpeklerde Epilepsi Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
29.10.2022 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
Epilepsi bilinen bir nedeni ya da anormal beyin lezyonu olmaksızın tekrarlayan nöbetlerle karakterize bir beyin hastalığıdır. Başka bir deyişle, beyin normal gözükür ancak anormal şekilde çalışır. Nöbet, beynin elektriksel aktivitesinde meydana gelen artış sonucunda seğirme, titreme, kasılma, ya da spazm gibi belirtilere neden olur.
Köpeklerde görülen epilepsi genellikle idiyopatik epilepsidir. İdiyopati mevcut rahatsızlığın altında herhangi bir nedeninin bulunamadığını ifade eder. Günümüzde idiyopatik epilepsinin genellikle genetik bozukluk kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Çeşitli genetik varyantların bazı ırkların epilepsiye daha yatkın olmasına neden olduğu bilinmektedir. Epilepsi safkan ırkların arasında daha sık görülen bir rahatsızlıktır. Erkek köpekler arasında epilepsi görülme oranı, dişi köpeklere göre çok daha yüksektir. Epilepsi nöbeti yaşayan köpeklerin büyük bir kısmında ilk nöbet 1 - 5 yaş arasında görülür. Epilepsi krizi geçiren her üç köpekten birinde bu durumun altında yatan neden yapısal ya da metabolik bozukluklardır.
Köpeklerde Epilepsi Belirtileri
Epilepsi nöbetlerinin meydana gelme şekli köpekten köpeğe değişiklik gösterebilir. Bazı köpeklerde nöbetler vücudun sadece bir kısmını etkilerken bazı köpeklerde vücudun genelinde problem görülür. Vücudun genelini etkileyen nöbetler daha yaygın olarak görülmektedir. Epilepsinin en yaygın belirtileri arasında;
- Boyun ve ayaklarda sertleşme,
- Tökezleme,
- Düşme,
- Kontrolsüz çiğneme,
- Salya akıtma,
- Uzuvları kontrol edememe,
- Mesane kontrolü kaybı,
- Kontrolsüz dışkılama,
- Sürekli havlama,
- Şiddetli sarsılma yer alır.
Nöbetler genellikle birkaç saniye ile birkaç dakika arasında sürmektedir. Nöbet esnasında köpeklerin bilinci kapanabilmektedir. Nöbet sona erdikten sonra köpek kafası karışmış, dengesini yitirmiş ya da uykulu görünebilir. Buna nöbet sonrası depresyon adı verilmektedir.
Nöbetten sonra birçok evcil hayvan aura evresi denen bir süreç yaşar. Bu süreçte köpek sanki yeni bir nöbeti hissediyormuş gibi endişeli, korkmuş veya sersemlemiş bir şekilde görünür. Tüm köpeklerin yaklaşık %2’sinde nöbetler yaşamları boyunca devam eder.
Köpeklerde Epilepsi Teşhisi
Epilepsi teşhisi aslında ayırıcı tanı ile mümkün olmaktadır. Epilepsi tanısı nöbete neden olabilecek diğer tüm sağlık problemleri elendikten sonra konur. Kapsamlı bir hastalık öyküsü ve fiziki muayene gerekir. Ardından çeşitli kan ve idrar testleri gerçekleştirilmektedir. Teşhis için röntgen ya da MR gibi çeşitli görüntüleme yöntemlerinden de yararlanılmaktadır. Durumu kesinleştirmek için beyin omurilik sıvısı testi de uygulanabilmektedir.
Köpeklerde Epilepsi Tedavisi
Epilepsi tedavisinde kullanılan başlıca ilaçlar nöbet önleyici ilaçlardır. İlaç kullanımı boyunca nöbet gerçekleşmez. Ancak ilacın bırakılmasıyla beraber nöbetler geri dönmektedir. Epilepsi tedavi edilebilen bir hastalık olmadığı için ilaç kullanımı ömür boyu devam eder. İlaç kullanımına başlandıktan sonra kesinlikle bırakılmaması gerekmektedir. Çünkü ilaç tedavisi bırakıldıktan sonra görülen nöbetler çok daha şiddetlidir.
İlaç tedavisi ancak köpeğin ayda birden fazla kez nöbet geçirmesi, nöbetlerin kısa aralıklarla görülmesi ya da nöbetlerin çok şiddetli olması durumunda tercih edilir. Nöbetlerin çok kısa aralıklarla tekrar etmesi, dakikalarca sürmesi hatta daha bir nöbet biterken hemen diğerinin başlamasına epileptikus adı verilmektedir. Epileptikus yaşamı ciddi derecede tehdit eden bir durumdur. Böyle bir durum oluştuğunda köpeğin acil tıbbi yardım alması gerekmektedir.
Nöbet önleyici çeşitli ilaçlar bulunmaktadır. Ancak bu ilaçların kullanımına veteriner tarafından karar verilmektedir. İlaçların etkili olabilmesi için veteriner hekimin önerdiği şekilde kullanılması gerekmektedir. Köpeklerin büyük bir kısmı nöbet önleyici ilaçlar sayesinde normal hayatına geri dönebilir ve hiçbir nöbet yaşamadan hayatına devam edebilir. Bazılarında ise çok nadir olarak nöbet görülebilir. Ancak bu nöbetlerin şiddeti ilaç tedavisine başlamadan önce meydana gelen nöbetlere göre çok hafiftir, süreleri de çok daha kısadır.
Veteriner hekim kimliğiyle evcil hayvan sağlığı hakkında farkındalığı artırmak için Petlebi.com blog sayfasına yazıları ile değer katan Tuğba Şenol Dağdelen, evcil hayvanlarda hastalıkların önlenmesi, teşhis ve tedavisi, hayvan davranışları ve ferahı, evcil hayvanlarda beslenme ve diyeti özelinde çalışmalarını sürdürmektedir.