Köpeklerde Duyular

Köpeklerde duyular tıpkı insanlardaki gibi koklama, işitme, görme, tat alma ve dokunma olmak üzere 5 adet olsa da bunlardan bazıları insanlara göre şaşırtıcı derecede gelişmiştir. Bu gelişmiş duyuları sayesinde köpekler hayatta kalabilir, iletişim kurabilir, çevrelerini analiz edebilir ve insan dostlarına pek çok farklı işte yardımcı olurlar. Arama kurtarma çalışmalarında görev almaktan emniyet güçlerine yardımcı olmaya, çeşitli sağlık sorunları yaşayan kişilere destek olmaktan insanları koruma görevini üstlenmeye dek çok farklı görevleri başarıyla yerine getirdiklerine her gün şahit oluyoruz. Peki köpeklerde duyular hakkında daha fazlasını öğrenmek ister miydiniz? Yazımızın devamında köpeklerin farklı duyularına dair ilginç bilgilere ulaşabilirsiniz.

Köpeklerin Koku Duyusu

Köpeklerin en gelişmiş duyusu, hiç şüphesiz koku alma duyusudur. Koku alma duyusu, köpeklerin dış dünyayla olan etkileşimlerine yardımcı olur. Çevreyi kokularıyla keşfeder, diğer canlılarla kokuları aracılığıyla iletişim kurarlar. Üstelik bu özelliklerini insanlara çeşitli açılardan destek olmak için de kullanırlar.

Köpeklerin koku alma duyusunun insanlardan yaklaşık 40 kat daha hassas olduğu düşünülmektedir. Bu çıkarımın ardında, yine yaklaşık 40 kat daha fazla olan koku reseptörlerine sahip oldukları gerçeği yatmaktadır. Köpeklerde yaklaşık 100 milyon ile 300 milyon arasında koku reseptörü bulunurken bu sayı insanlarda 6 milyon civarındadır. Köpekler ideal şartlar altında 20 km’ye kadar uzaktaki kokuları alabilirler. Bu uzaklık insanlardaysa sadece 2 metre kadardır. Bununla birlikte yerin 12 metre altına kadar gömülü nesneleri de koklayarak bulabilen köpeklerle de karşılaşılmaktadır.

Köpeklerin burunlarında kokuların yönünü belirlemelerine katkıda bulunan burun delikleri bulunur. Nefes ve koku alma için de ayrı kanallar vardır. Ayrıca burunları, insanlardan farklı olarak, koku moleküllerinin yapıştığı kemiksi bir alandan geçmesini sağlayan bir yapıya sahiptir. Koku moleküllerinin koku odalarında birikmesi, köpeklerin en hafif kokuları bile algılamasını sağlar. Burunlarının ıslak olmasıysa hava akımının yönünü belirlemede görev yapar. 

Elbette her köpeğin koku alma duyusu aynı değildir. Köpeğin koku alma duyusunun ne kadar gelişmiş olduğu ırk, sağlık durumu, yaş ve beslenme gibi faktörlerden etkilenir. Büyük köpekler küçük köpeklere nazaran daha iyi koku alabilirler. Çeşitli sağlık sorunlarıysa koku alma duyularını olumsuz anlamda etkileyebilir. Daha genç olan köpeklerse daha yaşlı olanlardan iyi koku alabilir. Beslenmeyse köpeklerin genel sağlık durumlarını da etkileyen bir unsur olarak dikkat edilmesi gereken faktördür. Köpeklerin ihtiyaçlarını tam ve dengeli bir şekilde karşılamak için özel olarak formüle edilmiş mamalarla öğünlere ve miktarlara dikkat edilerek beslenen köpekler, yetersiz ve/veya sağlıksız beslenen köpeklere nazaran daha iyi bir koku alma duyusuna sahip olabilirler. Köpeklerin ırk, yaş ve diğer nitelikleri özelinde formüle edilmiş köpek mamalarını incelemek için buraya tıklayabilirsiniz.

Görsel Algı ve Görme Yetisi

Köpekler, diğer çoğu memeli gibi iki tür koni fotoreseptöre sahiptir. Maksimum duyarlılığı 429 nm ile 555 nm arasında olan bu koni hücreler; köpeklerin sarı, mavi ve yeşil tonlarını görmesine ancak kırmızı ve yeşili ayırt ederken zorlanmalarına neden olur. İnsanların kırmızı ve sarı olarak algıladığı renkleri köpekler sırasıyla sarı ve beyaz olarak görürler. Bu durum, insanlardaki kırmızı ve yeşil renk körlüğü, yani döteranopiyle son derece benzer bir durumdur. Bununla birlikte, köpekler açık ve koyu mavi ve sarıyı ayırt etmek için parlaklığı değil, renkleri kullanırlar ve gri tonlarındaki farklılıklara insanlara kıyasla daha az duyarlıdırlar. Ayrıca parlaklığı insanların yarısı kadar doğrulukla algılayabilirler.

Köpeklerin görme duyularının onlara avcılık konusunda yardımcı olmak üzere geliştiği unutulmamalıdır. Az önce değindiğimiz gibi renkleri ayırt etmekte zorlansalar bile hareketleri çok iyi şekilde fark edebilirler. İnsanların algılayabileceğinden yaklaşık 10 ila 20 kat daha ufak hareketleri bile algılayabilmeleri mümkündür. Ayrıca düşük ışıkta iyi görebilirler ve göz bebeklerini herhangi bir yönde insanlara göre daha fazla döndürebilirler. Bazı köpek ırklarının göz yerleşimleri, etrafı 270 derecelik bir açıyla görebilmelerini sağlar. Genel olarak iyi bir görüşe sahip oldukları söylenebilse de bazı köpek ırkları miyopiye genetik yatkınlık göstermektedir.

İşitme ve Diğer Duyular

Köpeklerin 16-40 Hz ile 45-60 kHz arasındaki duyma frekans aralığı, onların normalin çok ötesindeki sesleri algılayabilmesini sağlar. Bu aralık insanlarda 20-70 Hz ile 13-20 kHz arasındadır. Ayrıca köpeklerin kulakları 18 ya da daha fazla kas sayesinde eğilme, döndürme, yükselme ve alçalma hareketlerini yaparak bir sesin tam yerini hızlıca belirleyebilmelerini sağlar. Nitekim insanlara kıyasla dört kat mesafedeki sesleri duyabildikleri bilinmektedir.

Köpeklerin tatma duyuları da insanlardan daha gelişmiştir. İnsanlarda yaklaşık 1.700 tat tomurcuğu varken köpekler yaklaşık 9.000 tat tomurcuğuna sahiptir. İnsanların aksine suya ayarlı tat tomurcukları vardır.

Köpeklerin dokunma duyularının insanlarınkinden en önemli farkı vibrissae olarak adlandırılan özel bıyıklara sahip olmalarıdır. Yüzlerinin çeşitli noktalarında bulunan, diğer tüylerden daha sert olup kökleri çok daha derine uzanan ve köklerinde daha fazla sayıda reseptör hücresi bulunan bu bıyıklar; karanlıkta hava akımlarını, titreşimleri ve nesneleri algılayabilmelerine yardım eder. Bu özelliğiyle yüzlerine çarpabilecek unsurlar hakkındaki köpekleri bilgilendirir ve nesneleri, yiyecekleri ağızlarına yönlendirmeleri sırasında köpeklere destek olur.