Köpeklerde Amfizem
12.12.2021 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
Amfizem sadece insanlara özgü bir hastalık değildir. Köpeklerde de amfizem görülebilmektedir. Ancak köpeklerde amfizemin oluşma nedenleri ile insanlarda amfizemin oluşma nedenleri farklılık gösterir. Köpeklerde amfizemin farklı türleri bulunur. Bu yazımızda köpeklerde amfizem hakkında merak edilen soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.
Köpeklerde Amfizem Nedir?
Köpeklerde amfizem solunum yollarında hava sıkışması sonucu meydana gelen nefes güçlüğü olarak tanımlanabilirr. Nefes ile birlikte içeri çekilen hava genellikle başka bir kronik solunum yolları rahatsızlığı nedeniyle içerde kalır. Bunun sonucunda köpekler aldıkları havayı dışarı vermeye zorlanırlar. Köpeklerde amfizemin iki ana şekilde görülür. Bunlar akciğer amfizemi ve konjenital lober amfizemi olarak adlandırılır.
Köpeklerde Amfizem Türleri
Akciğer amfizemi de kendi içinde iki farklı türe ayrılır. Akciğerlerin içinde yer alan küçük hava keseleri olan alveollerin kalıcı bir şekilde genişlemesine alveolar amfizem adı verilir. Havanın akciğerlerin bağ dokularında sıkışmasına ise interstisyel amfizem denmektedir. İki türünde semptomları aynı olabilir. Konjenital lober amfizem ise büyüme esnasında bronşiyal kıkırdağın tam olarak oluşmaması ile ortaya çıkar. Bu rahatsızlık aslında doğumdan beri mevcuttur ancak ve hastalık hemen gelişim göstermez.
Köpeklerde Amfizem Yatkınlığı
Pekingese ırkı köpekler bu rahatsızlığa daha yatkın olsalar da tüm türlerde amfizem görülebilir. Köpeklerde amfizem yaşa bağlı bir rahatsızlık değildir. Genç, yetişkin ya da yaşlı köpeklerde amfizem görülebilir. Veteriner hekimin detaylı bir muayenesinden sonra amfizemin hangi tür olduğuna karar verilir ve türe göre bir tedavi planı oluşturulur. Bu rahatsızlıkta köpekler normal bir şekilde nefes alabilirler ancak nefes vermeye çalıştıklarında hava gitmemesi gereken yerlere takılır.
Köpeklerde Amfizem Nasıl Olur?
İnsanlarda amfizem sigara dumanı ya da hava kirliliği gibi hava yoluyla bulaşan zehirli maddeler sonucunda oluşmaktadır. Köpeklerde ise genellikle başka bir kronik akciğer rahatsızlığı sonucunda amfizem görülür. Diğer akciğer rahatsızlığı sonucu meydana gelen lezyonlar havanın dışarı alınmasını engeller ve bu nedenle hava içerde sıkışır. Kronik bronşit ya da kronik obstrüktif akciğer hastalığı gibi iltihaplı akciğer rahatsızlıkları amfizeme yol açabilir. Bununla beraber kanser, akciğer parazitleri, kasların hareketi nedeniyle havanın dokulara yönelmesini sağlayan bir yaralanma, solunum yollarında meydana gelen ülser amfizeme neden olur.
Köpeklerde Amfizem Belirtileri
Köpeklerde amfizem belirtileri solunum zorluğu ve bu zorlanmaya bağlı meydana gelen değişimler kapsamında ortaya çıkar. Amfizem türlerinin belirtilerinin benzer olabileceği, amfizeme neden olan hastalığın semptomlarının da köpeklerde olabileceği göz ardı edilmemelidir. Amfizem belirtileri aniden ya da yavaş yavaş ortaya çıkabilir.
- Köpeklerde amfizem belirtileri;
- İştahsızlık,
- Kilo Kaybı,
- Nefes almada zorluk,
- Halsizlik,
- Kalp atış hızının artması,
- Solunum hızının artması,
- Öksürük,
- Aktivitelerini yerine getirememe olarak ifade edilebilir.
Köpeklere Amfizem Tanısı Nasıl Konur?
Amfizem tanısının koyulabilmesi için veteriner hekimin fiziksel muayene yapması ve köpeğin hastalık geçmişini dinlemesi gerekir. Semptomların neler olduğu ve ne zaman başladığı gibi önemli noktaları tamamen keşfetmek gerekir. Bununla beraber amfizem tanısı koymak için göğüs röntgeni gerekir. Amfizem tanısı için gereken testlerden bir tanesi de düzenli kan testidir. Atardamardaki kanın içerdiği gaz miktarı amfizem teşhisinde önemlidir. Amfizem rahatsızlığı olan köpeklerde kandaki oksijen miktarı düşük çıkar. Solunum yolları rahatsızlığına parazitlerin neden olup olmadığını elemek için dışkı testi gerekmektedir. Amfizem tanısını en doğru şekilde koymanın yolu solunum yollarından doku biyopsisi almaktır. Bu işlem torakoskopi ve torakotomi olmak üzere iki farklı şekilde yapılır. Çıkarılan dokular test için laboratuvara gönderilir. Genellikle bilgisayarlı tomografi ve MR taramaları ile amfizeme neden olan lezyonlar belirlenebilmektedir.
Köpeklerde Amfizem Tedavisi
Amfizem tedavisinde asıl hedef semptomları ortadan kaldırarak nefes alış verişi normale döndürmektir. Şiddetli durumlarda köpeklerin zaman içerisinde hastaneye yatması, oksijen kafesine konması ya da oksijen maskesi kullanması gerekebilir. Öncelikli olarak amfizeme neden olan ana solunum yolları rahatsızlığı tedavi edilmelidir. Alveollerin gelişmesi nedeniyle ortaya çıkan durumlarda iltihap kurutucu ilaçlar ile bu durum ortadan kaldırılmaktadır. Sonrasında ise hava akşını düzenlemek için torakostomi tüpleri yerleştirilebilir. Tedavi seçeneklerinden bir diğeri de ciğerde tıkanıklığın meydana geldiği bölümlerin cerrahi müdahale ile çıkarılmasıdır. Tedavi sonrasında köpeğin sürekli dinlenmesi ve aktivitesinin kısıtlanması gerekir. Çoğu zaman köpeklerde akciğerin bir kısmının çıkarılmasından sonra tamamen iyileşmektedir.
Tedavi Sonrasında İyileşme Süreci
Amfizem rahatsızlığı olan köpeklerin düzenli veteriner hekim kontrolleri asla atlanmamalıdır. Bununla beraber sürekli olarak dinlendirilmeleri gerekir. Akciğerlerinin bir kısmı alınan köpekler yeteri kadar sağlıklı doku bulunduğu sürece başarılı bir şekilde iyileşmektedir. Daha önce de ifade ettiğimiz gibi akciğerin bir kısmı çıkarılmadan da tedavi mümkündür. Ancak genellikle bu gibi durumlarda kronik solunum yolları problemleri görülebilir. İyileşme süreci amfizemin şiddetine ve sağlıklı akciğer dokusunun miktarına bağlı olarak değişir.
Veteriner hekim kimliğiyle evcil hayvan sağlığı hakkında farkındalığı artırmak için Petlebi.com blog sayfasına yazıları ile değer katan Tuğba Şenol Dağdelen, evcil hayvanlarda hastalıkların önlenmesi, teşhis ve tedavisi, hayvan davranışları ve ferahı, evcil hayvanlarda beslenme ve diyeti özelinde çalışmalarını sürdürmektedir.