Köpek Zekası ve Gelişimi

Köpeklerin oldukça zeki hayvanlar olduğuna birçok defa rastlamışsınızdır. Elbette çoğu zaman köpek zekası tıpkı insanlarda olduğu gibi köpekten köpeğe farklı düzeylerdedir. Hatta farklı köpek ırklarında farklı zeka düzeyleri bile vardır. Peki bir köpek yalnızca doğuştan mı zeki olur? Hayır. Köpeklerin zekaları eğitilebilir ve geliştirilebilirdir. 

Birçok köpek sahibinin en merak ettiği konulardan biri köpeklerinin ne kadar zeki olduğu ve bu zekayı ne kadar geliştirebilecekleridir. Köpek zekasını anlamak için bugün dünya üzerinde birçok test kullanılsa da, aslında bilimsel zekayı tam olarak tespit edebilecek bir test yoktur. Yine de uzun süredir yapılan araştırmalara göre köpeklerin zekalarının yaklaşık 3 yaşındaki bir çocuğun zekasına eşdeğer olduğu düşünülüyor. Hatta testler sırasında ortaya çıkan sonuca göre köpeklerin 200’e yakın kelimeyi anlayabildiği de biliniyor. 

Köpek zekası ile insan zekası arasındaki benzerlik asıl olarak öğrenme biçiminden geliyor.  Köpekler daha önceden bildikleri bir şeyi yeni bir şey öğrenmek için kullanabiliyor. Buna öncül oluşturarak bağlantı kurmak deniliyor ki, birkaç yaşındaki çocukların yaptıkları da tam olarak bu oluyor. Köpeklerin zekalarının insanlar kadar gelişememesinin altında ise birçok farklı neden yatıyor elbette. Bu yalnızca köpekler için geçerli değil, birçok farklı hayvan grubu için de geçerlidir.

Köpeklerin eğitiminde ödülün de bir yeri vardır. Kuru kuruya zekaları gelişmeyebilir ama oynadıkça içinden kuru mama dökülen bir top köpeğinizin bu anlamda güzel bir eğitim oyuncağı olabilir.

Köpeklerin zekaları kendiliğinden gelişmiyor. Köpeklerin öğrenmek için kullandıkları öncül oluşturma ve bağlam kurma yeteneğinin insanlar tarafından sınırlandırılmış olduğunu söylemek gerekir. Yani bu durum köpeklerin zekaları üzerinde direkt olarak sahiplerin etkileri olduğunu kanıtlıyor. Köpekler öğrenebilmek için sahiplerinin yönlendirmelerine ihtiyaç duyuyor.

Köpek eğitimi ve zekalarının gelişimi için tasarlanmış farklı tür birçok oyuncak bulunmaktadır. 0-3 yaş grubu çocukların oyuncaklarını anımsatan bu oyuncaklar ile köpeklerimizin hafızasını ve zekasının gelişimine yardımcı olabiliriz.

Köpeklerde Zeka Biçimleri

Adaptif Zeka: Bu zeka türü köpeğin öğrenme ve problem çözme yeteneğine bağlı olarak kazandığı ve beceriler elde ettiği zekadır. Burada esas olan köpeğin hafıza kapasitesinin ne kadar geniş olduğudur.  Köpek ırkından ırka değişim olsa da, öğrenme kapasitesinin yüksekliği esastır.  Sonuç olarak denilebilir ki, bir köpeğin adaptif zekası ne kadar gelişmişse o köpek yeni şeyleri iyi öğrenir. Köpeğe bir şeyler öğretebilmek mümkündür ve köpek kısa sürede kavrama yeteneğine sahiptir. 

İçgüdüsel Zeka: Bu zeka türü eğitimle ilişkilendirilmez çünkü tamamen genetikle ilgilidir. İç güdüsel zeka köpeğin genetik kodlarının içerisinde saklı olan zeka türüdür. Bu zeka türü sayesinde beceriler belirlenir. Ancak bu beceriler eğitimle gelişmez. 

Eğitim Zekası: Bir köpeğin eğitilerek kazandığı zeka türüdür. Uzmanların köpekler üzerinde yürüttüğü zeka araştırmalarına göre iyi eğitim alan köpeklerin daha zeki oldukları kanıtlanmıştır. Bu da köpeklerin bir eğitim zekası olduğunu gösterir. Hatta bu çalışmaların sonucunda yapılan değerlendirmelere göre dünya üzerinde yaşayan köpekler üzerinde zeka sıralaması dahi yapılmış ve listelenmiştir.

Bu listeye göre dünyanın en zeki 10 köpeği: Bu köpekleri bir komutu 5 kere tekrarladıktan sonra fazla zorlanmadan yeniden hatırlayabilecek köpekler olarak değerlendirmek gerekiyor. Bu köpeklerin sahiplerininin verdiği komutları % 90’lık bir oranda algıladıkları ve uydukları düşünülür. 

•    1-Border Collie

•    2.Kaniş

•    3.Alman Çoban Köpeği

•    4.Golden Retriver

•    5.Shetland Sheep Dog

•    6.Labrador Retriever

•    7.Papillon

•    8.Rottweiler

•    9.Avurstralya Çoban

•    10.Pemproke Welsh Corgi

Köpeğiniz hangi cins olursa olsun sizinle oynayacağı oyunlara hayır diyemez. Bazı cinslerin bu oyuncu tavırları daha güçlü olsa da her köpek insan dostuyla küçüklüğünden beri oyunlar oynamaya bayılır. Klasik oyunların dışında köpeğinizin zeka gelişimi için çeşitli oyun aparatlarından da faydalanabilirsiniz. Mesela köpeğiniz doğru hamleleri yaptığında içinden ödül maması düşen zeka geliştirici oyuncaklar gibi farklı özellikleri olan benzer oyuncaklar işinize yarayabilir.

Köpekler İçin Basit Bir Zeka Testi

Bu testler için mutlaka kendi köpeğinizi kullanmalısınız. Köpeğiniz en az 1 yaşında olmalı ve son 3 ay içerisinde tamamen sizin yanınızda olmalıdır. Testin bir oyun havasında geçmesini sağlamalı, asla sinirlenmemeli ve sesinizi yükseltmemelisiniz. 

TEST-1: Köpeğinizi bir yere oturtun veya birinin kucağına verin. Daha sonra en sevdiği yiyeceği koklatın ve uzak bir noktaya götürerek onun görebileceği şekilde yere koyun ve üzerine karton bir kutu kapatın. Zamanı başlatarak köpeğinizin sevdiği yiyeceğe ne kadar süre içerisinde ulaşabildiğini gözlemleyin. 

•    5 saniye içerisinde 5 puan

•    5-15 saniye 4 puan

•    15-30 saniye 3 puan

•    30-60 saniye 2 puan

•    60 saniye ve üzeri 1 puan

TEST-2: Köpeğinizin üzerine kafasını ve omuzlarını kapatacak şekilde bir havlu ile örtün ve kaç saniyede kurtulacağını ölçün. Yukarıdaki puanlama bu test için de geçerlidir. 

TEST-3: Köpeğiniz sizden uzaktayken onun direkt gözlerine bakın ve gülümseyin. Zamanı çalıştırın ve bundan sonraki hareketlerini gözlemleyin.

•    Kuyruk sallayarask yanınıza geliyorsa 5 puan

•    Kuyruk sallamadan yolun yarısını geliyorsa 4 puan

•    Köpeğiniz ayağa kalkıyor ama size doğru gelmiyorsa 3 puan

•    Hiç tepki vermeden öylece duruyorsa 1 puan

Bu 3 test sonunda:

•    3 puan ve altı: Köpeğinizi sevmeye devam edin

•    3-6 puan: Zekası çok parlak olmasa da oldukça sevimli olduğuna eminiz.

•    6-12 puan: Zeki bir köpek

•    12-15 puan: Oldukça zeki bir köpek