Kedilerde Eklem Hastalıkları, Eklem Ağrısı Nasıl Geçer, Ne İyi Gelir?
01.09.2021 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
Kedilerde eklem hastalıkları özellikle yaşa bağlı olarak sıklıkla görülmektedir. Artrit gibi bazı hastalıklar eklem zarlarını etkilerken eklem içindeki tendonları, kıkırdakları ve sıvıları etkileyen eklem hastalıkları da bulunmaktadır. Kedilerde eklem hastalıkları doğuştan olabileceği gibi eklem yaralanması, yaşın ilerlemesi, sağlıksız beslenme, anormal gelişim, bağışıklık sorunları, enfeksiyon ya da kanser sonucunda da meydana gelebilir.
Eklem Nedir?
Eklem iki veya daha fazla kemiği birbirine bağlayan yapı olarak ifade edilebilir. Kedilerin vücudundaki eklemlerin büyük bir kısmı hareketlidir ve kemiklerin sorunsuz bir şekilde hareket etmesine yardımcı olur. Hareketli eklem olarak adlandırılan bu yapılar, sert fibröz dokudan oluşan ve eklem kapsülü olarak da adlandırılan dış tabaka tarafından bir arada tutulur. Eklem kapsülüne sinovyal membran adı verilmektedir. Bu kapsülün ince bir iç astarı vardır. Eklem hareketinin kolay bir şekilde gerçekleşmesi, kapsüle zarar vermemesi için önemli olan sinovyal sıvı bu kapsülde üretilmektedir. Kemik uçları ise eklem kıkırdağı olarak adlandırılan pürüzsüz bir tabaka ile kaplıdır. Eklem sıvısı ve eklem kıkırdağının temel görevi eklem hareketliliğinde sürtünmenin azalmasını sağlamak ve düzgün hareket etmeyi mümkün kılmaktır.
Kedilerde Eklem Hastalıkları Nelerdir?
Kedilerde eklem hastalıklarının uzun vadede çok yıkıcı etkileri olabilmektedir. Kedilerde eklem ağrısı kendini genellikle hareketsiz kalma ya da çok uyuma tepkileri ile gösterir. Kediler genel olarak sağlık sorunlarını gizlemeye yatkın oldukları için kedide topallama, hareketsizlik, bakımını aksatma gibi değişimler gözlemlendiğinde bir veteriner hekime başvurulması çok önemlidir.
Patella Luksasyonu - Dizkapağının Yer Değiştirmesi
Dizkapağının yer değiştirmesi olarak da bilinen patella luksasyonu kedilerde kalıtsal bir bozukluktur. Diz kapağının yani patellanın anormal gelişmesi sonucunda ortaya çıkar. Diz kapağının yer değiştirmesi ile birlikte kalça eklemi, femur ve tibia yapılarını içeren arka kısımda deformite bu hastalık ile ilişkilendirilir. Hastalığın belirtileri yer değiştirmenin ciddiyetine göre farklılık göstermektedir. Yer değiştirmenin hafif olması durumunda nadiren topallama meydana gelir. Diz kapağı kendiliğinden yer değiştirip normal pozisyona gelebilir bu nedenle hafif vakaların fark edilmesi daha zordur. Şiddetli vakalarda ise topallama daha yaygın olarak görülür bunun yanı sıra bölgede ciddi kemik deformiteleri de ortaya çıkar. Kedilerde topallama fark edildiği zaman bir veteriner hekime danışılması gerekir. Çoğunlukla fiziksel muayene ile teşhis edilen bu hastalık erken aşamada görüntüleme yöntemleri ile de teşhis edilebilmektedir.
Kalça Displazisi
Büyük ırk köpeklerde sık görülen hastalıklardan birisi kalça displazisi kedilerde de görülen bir sağlık sorunudur. Özellikle safkan kedilerde görülen bu hastalık dejeneratif eklem hastalığına yani osteartrite neden olan gevşek kalça eklemi ile karakterizedir. Kedilerde kalça displazisinin yaygın belirtisi topallamadır. Özellikle kilo sorunu olan kedilerde daha sık görüldüğü bilinmektedir. Kedilerde eklem hastalıkları tedavisi protokollerine bakıldığında cerrahi müdahale sık tercih edilse de kalça displazisi kedilerde genellikle cerrahi müdahalenin gerekmediği sağlık sorunları arasında yer almaktadır.
Dejeneratif Eklem Hastalığı
Kedilerde yaşlanmaya bağlı olarak eklemleri kaplayan ve koruyan dokular bozulur. Bu hastalık bir ya da daha fazla eklemde bulunan kıkırdakların bozulması sonucu meydana gelen artrit ve osteoartrit ile karakterizedir. Dejeneratig eklem hastalığı her yaştan kedide görülebilse de genellikle yaşlı kedi eklem hastalıkları arasında daha yaygındır. Artrit genel anlamda eklemlerde iltihaplanma olarak tanımlanabilir. Osteoartrit ise eklemlerde kireçlenme olarak ifade edilir. Obez kedilerde daha yaygın olarak görülen dejeneratif eklem hastalığının da en yaygın belirtisi diğer eklem hastalıklarında olduğu gibi topallamadır. Dejeneratif eklem hastalığı olan kediler genellikle atlama ve zıplama gibi hareketlerden kaçınırlar, hareketlerinde azalma olur ve bu azalma daha fazla uyuma olarak gözlemlenir, kediler dokunulmaya karşı normalden daha fazla tepki gösterirler. Bu hastalığa sahip kedilerin bazıları kedi tuvaletine girip çıkarken zorlanabilir hatta bu zorlanma sebebiyle tuvalet dışına idrar ve kaka yapma alışkanlığı geliştirebilirler. Dejeneratif eklem hastalığına bağlı hasarların geri döndürülmesi genellikle mümkün değildir. Bu hastalığın tedavisinin temel amacı kedinin ağrılarını ve rahatsızlık duyduğu durumları azaltmak, yaşam kalitesini iyileştirmek ve hastalığın ilerlemesinin önüne geçmektir.
Eklem Travması
Eklem travmalarının çok farklı çeşidi olabilir. Kedilerde travmaya bağlı ortaya çıkan eklem hastalıkları arasında kranial çapraz bağ yırtıkları, palmar karpal bağ yıkımı, kalça çıkığı ve eklem kırığı yer almaktadır. Travmaya bağlı ortaya çıkan eklem hastalıklarının her birinin ayrı ayrı ele alınması gerekir. Kedilerde eklem hastalıkları tedavisi için tercih edilen cerrahi ya da medikal tedavilerden hangisinin tercih edileceği ise travmanın boyutuna ve verdiği hasara bağlı olarak farklılık göstermektedir.
Septik Artrit
Genellikle travma ya da ameliyat sonrası vücutta kan yoluyla yayılan septik artrit bakteri kökenli bir sağlık sorunudur. Septik artrit belirtileri arasında topallama yaygın olarak görülür. Bunun yanı sıra eklemlerde şişme, ateş, halsizlik, iştahsızlık ve sertlik olması da muhtemeldir. Kedilerde eklem hastalıkları tedavisi olarak antibiyotik kullanımı septik artrit tedavisinde yaygın olarak tercih edilmektedir. Eğer eklemlerde ciddi hasar meydana geldiyse enfekte olan dokunun cerrahi olarak çıkarılması da gündeme gelebilir.
Veteriner hekim kimliğiyle evcil hayvan sağlığı hakkında farkındalığı artırmak için Petlebi.com blog sayfasına yazıları ile değer katan Tuğba Şenol Dağdelen, evcil hayvanlarda hastalıkların önlenmesi, teşhis ve tedavisi, hayvan davranışları ve ferahı, evcil hayvanlarda beslenme ve diyeti özelinde çalışmalarını sürdürmektedir.