Kedilerde Psikojenik Alopesi

Self travma olarak da bilinen psikojenik alopesi kedinin tüylerini tararken çok fazla yolmasıdır. Hatta psikojenik alopesi sonucunda kedinin tüyleri incelir, dengesizleşir hatta bazı yerlerde kellikler meydana gelir. Psikojenik terimi mental ya da duygusal karmaşadan ortaya çıkan problemler anlamına gelmektedir. Tüy koparma kompulsif bir davranıştır. Kedi henüz dökülmeye hazır olmayan tüylerini yalamayı bırakamaz ve sonrasında çekerek koparır. Çok nadir olarak medikal bir problem sonucunda bu davranış görülür. Davranışın başlıca nedenleri karmaşa, belirsizlik ve hayal kırıklığıdır. 

Psikojenik alopesi genellikle yeni bir yere taşınma, eve yeni bir evcil hayvan ya da kişinin taşınması, evdeki diğer kediyle aynı mama kabını ve tuvaleti kullanma zorunluluğu gibi durumlarda meydana gelir. Tüy yolma etkinliği aslında kedi için bir savunma mekanizmasıdır. Buna yer değiştirme davranışı adı verilir. Kedide self travmaya yol açan durumun ortadan kalkması davranışın sona ermesini sağlar.  

İlk başta cilt kaşınmaktan tahriş olmuş gibi görülür. Kedilerde ve köpeklerde kaşıntı sadece kaşınmaya değil aynı zamanda bölgenin yalanmasına, çiğnenmesine ya da ısırılmasına da yol açar. Kedilerde en sık görülen cilt hastalıkları bu davranışların ortaya çıkmasına neden olur. Kediler özellikle yan taraflarını sıkça yalarlar. Bazı kedi sahipleri bu davranışı fark edemeyebilir çünkü genellikle kediler bu davranışı yalnız olduklarında ya da geceleri yaparlar. Ancak aşırı yalanmanın ve tüyleri yolmanın etkileri zamanla gözle görülür hale gelir. 

Psikojenik Alopesi Teşhis Yöntemleri

Psikojenik alopesi teşhisi için özel bir test bulunmamaktadır. Teşhis için genellikle kedinin belirtilerine neden olabilecek diğer hastalıklar kontrol edilerek eleme yapılmaktadır. Buna ayırıcı tanı yöntemi adı verilmektedir. Tüylerde meydana gelen kelliklerin fizyolojik olarak değil psikolojik ve davranışsal bozukluklar sonucunda meydana geldiğini anlamak yeterlidir. Tüylerde seyrelme ve kellik vakalarının büyük bir kısmı medikal nedenlere dayanmaktadır. Mamanın içeriği, çeşitli alerjiler ya da parazitler tüy yapısında bozulmaya neden olabilmektedir. Bu vakaların yarısında fazlasında tüy dökülmesine yol açabilecek birden fazla nedene rastlanmaktadır. Psikojenik alopesi kaynaklı vakalar ise çok nadirdir. 

Öncelikli olarak teşhis için kedinin cilt hücreleri kontrol edilir. Mantar ya da parazit enfeksiyonu olmadığından emin olmak için kültür örneği alınmaktadır. Kedinin tiroit değerleri kontrol edilir ve gıda alerjisi olmadığından emin olmak için hipoalerjenik beslenmeye geçmesi gerekebilir. Ayrıca idrar ve kan tahlili de uygulanan prosedürler arasında yer almaktadır. Tüm bu testlerin negatif çıkması durumunda prednizolon gibi glukokortikoid verilir. Herhangi bir değişikliğin olmadığı durumlarda ise durumun davranışsal olduğu kanıtlanmaktadır. Psikojenik alopesi, self travmanın fiziksel komplikasyonlara yol açması sonucu ortaya çıktığı için teşhis edilmesi zordur. Bu nedenle doğru bir şekilde teşhis edilebilmesi için bir dizi testin ve tahlilin yapılması gerekmektedir. Psikojenik alopesi başta Siyam olmak üzere Asya orijinli kedi ırklarında daha sık görülen bir rahatsızlıktır. 

Psikojenik Alopesi Tedavi Yöntemleri 

Birincil tedavi yöntemi davranış terapisidir. Ancak stres kaynağı ve psikolojik problem büyük ölçüde kedinin kişiliği ile alakalı olduğu için bu yaklaşımın kedinin ihtiyaçlarına göre şekillenmesi gerekmektedir. Kedinin çevresinde strese yol açabilecek faktörleri belirlemek ve bunları ortadan kaldırmak yapılması gerekenlerin başında yer almaktadır. Kediler için başlıca stres faktörü olabilecek çevresel etmenler; 

• Mama, su, tuvalet gibi hayati kaynaklara erişimin kısıtlanması,
• Yeni bir eve taşınma, 
• Ev rutininde değişiklik,
• Eve yeni birisinin gelmesi,
• Kedinin ortamdan izole edilmesi,
• Diğer kedilerle bölge rekabetinin oluşması,
• Aşırı kalabalık, 
• Sıkılma ve yeterince egzersiz yapmama olarak sıralanabilir. 

Psikojenik alopesiye yol açan stres kaynağı keşfedildikten sonra ilk olarak bunu ortadan kaldırmak gerekir. Sonrasında ise hassasiyet giderme ve karşı şartlandırma uygulanır. Bu süreçte kedinin stres faktörü ile pozitif bağlar kurması sağlanır. Eğer birden fazla kediniz varsa ortamı tüm kediler için uygun hale getirdiğinizden emin olmanız gerekmektedir. Ortamı bir kedi için değiştirirken bundan diğer kedilerin olumsuz etkilenmemesi gerekir. Aktif olmayan kediler için farklı oyuncaklar denemek problemin çözülmesine yardımcı olur. Kedilerin severek oynadığı oyuncakları burayı tıklayarak inceleyebilirsiniz. Kediler için bir diğer önemli konu rutinlerinin bozulmamasıdır. Bu nedenle kedinizin stresten uzakta kalması için rutinlerinde herhangi bir değişiklik yapmamanız gerekmektedir. 

Psikojenik Alopesi İyileşme Süreci

Self travma sona erdikten sonra tüyler yeniden düzgün bir şekilde uzamaya başlar. Bu noktada kedinin tekrar geriye gitmediğinden emin olmak gerekmektedir. Kedinin uzun vadeli iyileşme süreci, davranış bozukluğunun altında yatan nedene bağlı olarak değişiklik gösterir. Bazı kedilerin ömür boyu sakinleştirici ilaç kullanması gerekebilmektedir. 

Bazı vakaların tedavisi diğerlerine göre daha basit olmaktadır. Davranış bozukluğunun erken dönemde fark edilmesi problemin daha kısa sürede tedavi edilmesini sağlamaktadır. Stres kaynağı ile ilgili çözüm ne kadar kısa sürede bulunursa kedi o kadar iyi tepki verir.