Kedilerde Patella Luksasyonu

Patella luksasyonu, diz kapağının yerinden çıkarak diz ekleminin işlevselliğinin azalması durumudur. Bu durum kedinin arka bacağında dengesizliğe yol açar. Bununla beraber değişen derecelerde görülebilen hastalık aynı zamanda ağrıya ve hareketsizliğe neden olabilir. Bu yazımızda kedilerde patella luksasyonu hakkında bilgi bulabilir, belirtilerine dair önemli bilgiler edinebilirsiniz.

Patella lukasasyonu ortopedik bir durumdur. Patella, femurda troklear oluk adı verilen bir olukta oturan patellar bağın altında bulunan küçük bir kemiktir. Diz büküldüğünde patella, troklear oluk içerisinde yukarı ve aşağı hareket eder. Diz kapağının düzgün çalışmadığı durumlarda dışarı doğru çıkabilir ya da oyuğa girip çıkabilir. 

Patella luksasyonu travma veya yaşlanmanın bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Tedavi edilmediği takdirde kedide artrite yol açabilir. Devon Rex ve Abyssinian türlerinin diz kapakları genetik yatkınlık nedeniyle dengesiz olabildiği için bu kedilerde patella luksasyonuna daha fazla rastlanır. 

Patella Luksasyonu Belirtileri Nelerdir?

Rahatsızlığın belirtileri ağrı ve dengesizliktir. Bir kedinin diz kapağı yerinde olmadığında diz eklemini bükmek ve esnetmek rahatsız edicidir. Bu durum kedi için yürümeyi, koşmayı ya da zıplamayı acı verici hâle getirir.

Kedinin ön bacaklarında diz kapağı olmadığı için patella luksasyonu sadece arka bacaklarda görülebilir. Kediler ağrılı bölgeyi yalayarak ya da çiğneyerek kendilerini iyileştirmeye çalıştıkları için patella luksasyonu olan bir kedinin arka bacaklarındaki diz eklemlerini sık sık yaladığını görebilirsiniz. Her iki dizin etkilendiği durumlardaysa luksasyonun şiddet derecesi daha yüksek olabilir.

Kedi yürürken dizlerden gelen çıt çıt sesi patellanın gevşek olduğunu gösterir. Bu gibi durumlarda diz eklemine dokunulduğunda kemik sallanabilir ya da gevşeyebilir. 

Rahatsızlığın belirtileri kimi durumlarda daha zor fark edilebilirken kimi durumlarda daha net bir şekilde ortaya çıkabilir. Diz kapağının uygun konumda olduğu durumlarda kedi normal bir şekilde yürüyebilir, koşabilir ya da zıplayabilir. Diz kapağı olması gereken yerde olmadığında ise hareket esnasında dizde ani ağrı oluşur. Bu da kedinin hareketlerini sınırlamasına yol açar. Ayrıca kedinin düşük dereceli luksasyona sahip olması ve belirti göstermemesi mümkündür. Bu durumda rahatsızlık veteriner hekim tarafından yapılan rutin bir muayene esnasında teşhis edilebilir. 

Patella Luksasyonu Nedenleri

Patella luksasyonunun tam olarak neden kaynaklandığı bilinmemektedir. Troklear oluğun diz kapağını tutmak için yeterli derinliğe sahip olmaması, ayrıca bağ, tendon veya kas yaralanmaları bu problemle karşılaşılmasına neden olabilir. Bazı durumlardaysa çarpık bacak gibi anatomik şekil bozuklukları patella luksasyonuna yol açabilir. Bazı kediler genetik olarak bu probleme daha yatkındır. Abyssininan, Burmese ve Devon Rex türlerinde patella luksasyonu görülme oranı diğer türlere göre çok daha yüksektir. 

Nasıl Teşhis Edilir?

Kedinizin topalladığını fark ederseniz onu hemen veteriner hekime götürmeniz gerekir. Luksasyonun teşhis edilmesi için genellikle dizin fiziksel olarak muayene edilmesi gerekir. Ayırıcı tanı için röntgen çekilebilir. Luksasyon genellikle mediyaldir, yani dizin içine doğru yer değiştirir. Ancak bazı durumda dizin dışına doğru radyal yer değişimi de görülebilir. Patella luksasyonu çıkığın şiddetine bağlı olarak dört farklı kategoride değerlendirilir. 

Birinci Derece: Diz kapağının hafif bir şekilde yerinden çıkmasıdır. Bu gibi durumlarda veteriner hekim küçük bir baskı uygulayarak kapağın yerine oturmasını sağlayabilir .

İkinci Derece: Diz kapağı aralıklı olarak kendi kendine içeri ve dışarı hareket eder. Bacak düzleştirilip diz kapağının oyuğa dönmesi sağlanacak şekilde döndürülene kadar diz kapağı yerine oturmaz. 

Üçüncü Derece: Diz kapağı çoğunlukla çıkık durumdadır ve kendiliğinden yerine oturmaz. Ancak veteriner hekim tarafından kolay bir şekilde yerine yerleştirilebilir. 

Dördüncü Derece: Diz kapağı kalıcı olarak yerinden çıkmış durumdadır. Dördüncü derece çıkıklar en şiddetli çıkıklardır ve veteriner hekim tarafından da dıştan yapılacak bir müdahaleyle yeniden konumlandırılamaz. Bu durumda kedinin ameliyat edilmesi gerekir.

Tedavi Yöntemleri

Patella luksasyonu tedavisinde ilk olarak konservatif tedavi uygulanır. Kedinin koşma ve zıplama gibi fiziksel aktivitesinin kısıtlanması gerekebilir. Veteriner hekim tarafından kısa süreli olarak antiinflamatuar ilaçların kullanılması da önerilebilir. 

Birinci derecede kedi çok nadiren rahatsızlık duyar. İkinci derecede ise diz kapağı ara sıra oyuktan çıkabilir. Hafif vakalarda kedi nispeten normal bir hayat sürer. Diz sorunlarının yeniden ortaya çıkması durumunda ise zaman zaman dinlenmeye ve ilaç tedavisine ihtiyaç duyulabilir. 

Konservatif tedavinin faydalı olmadığı, çıkığın üçüncü ve dördüncü derece olduğu durumlarda ise ameliyat gerekir. Ameliyatta patellanın yerinden çıkmasına yol açan koşullar düzeltilir. Patellar luksasyon için çeşitli cerrahi teknikler kullanılır. Genellikle troklear oluk derinleştirilir ve patella çevresinde yer alan yumuşak dokular yeniden konumlandırılır. Anormal şekilli kemiklerin ise yeniden şekillendirilmesi gerekebilir.