Kedilerde İç Kanama Nasıl Anlaşılır?
14.06.2022 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
Kedilerde iç kanama genellikle travmaya bağlı olarak görülmektedir. Araba çarpması gibi durumlar kedilerde ciddi travmalara yol açabilmektedir. Kedilerde iç kanama ciddi bir sağlık problemidir ve mutlaka veteriner hekim tarafından muayene ile takip edilmelidir. Travmatik kazalardan sonra genellikle karaciğer ve dalak diğer organlara göre daha çok etkilenmektedir. Ekstrem travmalardan sonra başka organlarda da hasarlar görülebilmektedir. Kediler oldukça büyük bir karın boşluğuna sahiptir ve burada çok miktarda kan birikebilir. Kedilerde karın bölgesinin kanaması şoka girmeye yol açmaktadır.
Travma dışında bazı diğer sağlık problemleri de iç kanamaya neden olabilmektedir. Ancak rahatsızlıklara bağlı iç kanamalar travmalara göre daha yavaş olmaktadır. Vücut karın bölgesinde biriken kanın bir kısmını emer ve bu nedenle kanama gerçekleşen miktardan daha az gibi gözükür. Gastrointestinal kanser bağırsakların yırtılmasıyla yavaş bir iç kanamaya yol açabilmektedir. Ülser ve hematomlar da benzer bir şekilde kronik kan kaybına neden olur. Bu problemlere bağlı iç kanamalar travmaya bağlı iç kanama kadar acil müdahale gerektirmemektedir ancak yine de vakit kaybetmeden veteriner hekimin muayene etmesi gereken durumlardır.
Vücudun işlevi için önemli olan organların önemli bir kısmı karın boşluğundadır. Benzer bir şekilde sindirim sisteminin tamamı karın bölgesinde yer alır. Ciddi yaralanmalar ve ilerlemiş hastalıklar karın bölgesindeki kan damarlarının yırtılmasına ve organlar arasındaki boşluğun kanla dolmasına yol açar. İç kanama hemoperitoneum ya da hemoabdomen olarak da bilinmektedir. İç kanamanın zamanında teşhis ve tedavi edilebilmesi için kedi sahiplerinin “Bir kedinin iç kanama geçirdiğini nasıl anlarız?” sorusuna eksiksiz bir şekilde cevap verebilmesi gerekmektedir.
Kedilerde İç Kanama Nedenleri
İç organlarda yırtılmaya yol açabilecek her durum iç kanamaya neden olur. İç kanama oldukça ciddi bir problemdir. Etkili bir şekilde tedavi edilebilmesi için iç kanamaya neden olan durumu bulmak gerekmektedir. En yaygın iç kanama nedenleri arasında fiziksel travma, sivri uçlu yabancı maddelerin iç organlara zarar vermesi, kanser, iyi huylu kitleler, hematoma, çeşitli rahatsızlıkların tedavilerinde kullanılan ilaçlar, pıhtılaşma önleyiciler, zehirlenme, enfeksiyonun ilerlemesi, kedi lösemi virüsü, amiloidoz ve ameliyat sonrasında gelişen bazı komplikasyonlar yer alır. İç kanamanın tedavi yöntemi genellikle altında yatan neden bağlı olarak değişiklik gösterir.
Kedilerde İç Kanama Nasıl Teşhis Edilir?
Acil durumlarda kedinizi en yakın hayvan hastanesine ya da veteriner kliniğine götürmeniz gerekmektedir. Omurga yaralanmaları ya da kemik kırılmalarının neden olabileceği organ hasarının engelleme için bu süreçte kediyi olabildiğince sabit tutmanız gerekmektedir. Yapılacak muayene ile kedinin ne gibi problemleri olduğu teşhis edilmelidir. Bu durumda ilk adım kanama olan yeri bulmak ve kanamayı mümkün olduğunca kısa sürede sonlandırmaktır. Bu nedenle “İç kanama geçiren kediye ne yapılır?” sorusunun cevabı kediyi vakit kaybetmeden veteriner hekim muayenesine götürmek şeklinde verilebilir.
Yavaş gelişen kanamalarda, kanamaya neyin neden olduğunu anlamak için çeşitli tahlillerin yapılması gerekmektedir. Kedinin var olan sağlık problemleri teşhisin konulmasında yardımcı olmaktadır. Tam kan tahlili de dahil olmak üzere tüm kan tahlillerinin yapılması iç kanama nedeninin anlaşılmasına yardımcı olur. Bu sayede varsa hem anemi hem de malignite tespit edilebilir. Röntgen ve ultrason ile karın bölgesinde yer alan sıvılar, kitleler, hematomlar ya da ülserler teşhis edilebilir. Kitlelerin ultrason ile tespit edilemeyecek kadar küçük olması durumunda MR ya da bilgisayarlı tomografi gerekebilmektedir.
İç kanama durumunda yapılan testlerden birisi de abdominosentezdir. Karın bölgesinde biriken kanın ve sıvının mikroskop altında ve kültür ortamında incelenebilmesi için karından şırıngayla sıvı alınır. Bu işlemde kitlelerin bulunması durumunda kitlenin ne olduğunun anlaşılması için biyopsi gerekebilmektedir.
İç Kanama Tedavisi Nasıl Olur?
Durum ister acil olsun ister olmasın ilk yapılması gereken müdahale kanamanın durdurulması amacıyla yapılmalıdır. “Kedilerde iç kanama kaç saat sonra belli olur?” sorusunun net bir cevabı yoktur. Şiddetli travmalarda belirtiler aniden ortaya çıkarken bir rahatsızlığa bağlı kanamalarda kanama miktarı çok düşük olduğu için belirtiler daha geç ortaya çıkar.
Acil durumlarda ilk hedef kedinin canlı tutulması ve sağlık durumunun stabil hale gelmesini sağlamaktır. Sonrasında gerekirse ameliyat yapılmaktadır. Kan basıncını artırmak ve vücudun sıvı ihtiyacını karşılamak için genellikle ilk olarak serum uygulaması gerçekleştirilir. Kedinin çok fazla kan kaybetmesi durumunda kan nakli yapılmaktadır. Karın bölgesinde sıvı birikmesi akciğerlere baskı yapar ve nefes almayı zorlaştırır. Bu da kandaki oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin sayısının azalmasına yol açar. Böylesi bir durumun önüne geçmek için oksijen verilmektedir. K vitamini vücutta pıhtılaşmayı güçlendirmektedir. Bu nedenle iç kanama geçiren kedilere K vitamini desteği verilebilmektedir. Ayrıca karın bölgesi sarılarak baskı ile kanama geçici olarak durdurulur. Kedinin sakinleşmesi ve daha rahat hissetmesi için ağrı kesiciler kullanılmaktadır.
Travma durumlarında kanamanın kaynağını bulmanın tek yöntemi cerrahi operasyondur. Bunun için laparatomi gerçekleştirilir. Bu müdahalede amaç iç organlardaki yaralanmayı bularak kapatmaktır. Bu tarz müdahaleler ciddi riskler içermektedir bu nedenle sadece kedinin hayatının kurtarılması gereken zamanlarda yapılmaktadır.
Travmaya bağlı olmayan kanamaların tedavisi ise kanamaya neden olan rahatsızlığa göre değişir. Kanserli ya da iyi huylu kitlelerin neden olduğu kanamalarda iç kanamayı engellemek için bu kitlelerin alınması gerekmektedir. Operasyonun başarı oranı kitlelerin sayısına ve yerine göre değişiklik göstermektedir. Kanserin vücutta yayıldığı durumlarda ise radyoterapi ya da kemoterapi ile kombine bir şekilde ameliyat gerçekleştirilir.
Kanamanın ülsere bağlı olarak meydana geldiği durumlarda ise karındaki asit miktarını düşürmeye yarayan ilaçların kullanılması gerekmektedir. Bu ilaçlar ülserin daha fazla hasara neden olmadan iyileşmesini sağlar. Ülser ilaçlarının yaklaşık 6 - 8 hafta kullanılması yeterli olmaktadır.
Kedilerde İç Kanama Tedavisi Sonrası İyileşme Dönemi
“Kedilerde iç kanama ne kadar sürer?” sorusunun tam bir cevabı yoktur. Ancak kısa sürede müdahale edilmesi iyileşme şansını arttırır. Bununla beraber iyileşme süreci de kedi için oldukça önemlidir. Özellikle kedilerde iç kanama 24 saat çok önemlidir ve iyileşme dönemini yakından etkiler. Kedinin ameliyatının başarılı bir şekilde geçmesi durumunda sonrasında kediyle yakından ilgilemek gerekir. Ameliyat bölgesinin temiz tutulması ve iyileşme süresi boyunca kedinin çok fazla hareket etmesine izin verilmemesi gerekir. Ameliyat yarasında enfeksiyon belirtilerinin görülmesi durumunda vakit kaybetmeden veteriner hekim muayenesine gidilmelidir. Ciddi iç yaralanmalarda iyileşme uzun sürektedir.
İyi huylu bir kitlenin başarılı bir şekilde alınması sonucunda iyileşme süreci daha rahat geçer ve kediler tamamen iyileşir. Gastrointestinal kanser ise oldukça agresiftir ve vücuda yayılma eğilimi gösterir. Bu nedenle iyileşme süreci daha zorlu geçmektedir. Karaciğer ya da böbrek yetmezliği görülmesi durumunda çok ciddi hayati tehlike gündeme gelir ve hayatta kalma şansı oldukça düşer.
Mide ülseri olan kedilerin ise beslenme şeklini değiştirmek tedavi için genellikle yeterli olmaktadır. Mide sağlığını koruyan özel mamalar veteriner hekim tarafından verilir. Kedinin dışarıya erişimini kısıtlamak travma gelişme riskini çok büyük ölçüde minimuma indirir. Ayrıca evde kemirgen ya da böcek zehri gibi zehirleri kedinin erişebileceği yerlerden uzak tutmak zehirlenmeye ve buna bağlı birçok problemin görülmesini engelleri. Alınabilecek ufak tefek önlemler ve kedinizde meydana gelen değişiklikleri gözlemlemek onun bir problem yaşama riskini düşürür ve bir problem sırasında vakit kaybetmeden tedavi almasını sağlar.
Veteriner hekim kimliğiyle evcil hayvan sağlığı hakkında farkındalığı artırmak için Petlebi.com blog sayfasına yazıları ile değer katan Tuğba Şenol Dağdelen, evcil hayvanlarda hastalıkların önlenmesi, teşhis ve tedavisi, hayvan davranışları ve ferahı, evcil hayvanlarda beslenme ve diyeti özelinde çalışmalarını sürdürmektedir.