Kedilerde Hipoglisemi
13.11.2022 Veteriner Hekim Tuğba Dağdelen
Hipoglisemi diyabet hastası kedilerde sık görülen bir durumdur. Diyabet hastası olan kedinin günlük beslenme rutininin, insülin enjeksiyonunun ve egzersizinin atlanmaması gerekmektedir. Kedinin beslenme ve ilaç rutininin dışına çıkılması ya da insülin uygulamasının yanlış yapılması kedilerde hipoglisemiye yol açmaktadır. Daha önce diyabet teşhisi konan bir kedi diyabetik remisyona girebilir ve aniden enjeksiyona ihtiyaç duyabilir. Bu durum çok kolay bir şekilde aşırı doz insülin almasına neden olabilmektedir.
Diyabet olmadan hipoglisemi görülen kedi sayısı çok azdır. Bu durum genellikle karaciğer ya da pankreasta çıkan bir probleme bağlı olarak görülür. Kanda meydana gelen bir enfeksiyon sonucunda da diyabet olmayan kedide hipoglisemi görülebilmektedir. Kedinin hipoglisemiye bağlı olarak bilincini kaybetmesi ise acil bir durumdur ve kedinin derhal tıbbi yardım alması gerekmektedir.
Şeker, pankreasta üretilen insülin hormonu tarafından vücutta doğal olarak işlenir. Vücutta çok fazla insülin olması, diyabetli kedinin varsa insülin enjeksiyonlarından ya da pankreasın insülinoma gibi bir rahatsızlık sonucunda aşırı miktarda hormon üretmesi gibi durumlarda kandaki şeker miktarı normal vücut işlevleri için yetersiz hale gelebilir. Diğer organlar vücuttaki şeker seviyesi düşük olduğunda yağ ya da protein kullanabilir ancak beynin işlevini yerine getirebilmesi için şekere ihtiyaç vardır. Kandaki şeker seviyesi desilitre başına 60 miligramın altında kaldığında kedi hipoglisemik olarak değerlendirilmektedir. Bu durumda beyin hızla işlevini yitirmeye başlar. Kandaki şeker seviyesinin kısa sürede yükselmemesi durumunda hipoglisemi ölümcül olabilmektedir.
Kedilerde Hipoglisemi Belirtileri
Kedilerde düşük kan şekeri ilk başta gözle görülür belirtilere neden olmayabilir. Ancak diyabetik bir kediniz varsa hipogliseminin erken belirtilerini öğrendiğinizden emin olmanız gerekmektedir. Eğer kan şekeri zamanında yükseltilmezse kalıcı beyin hasarı meydana gelebilmektedir. En sık görülen hipoglisemi belirtileri;
- İştahın artması,
- Yeşil ya da sarı renkli safra kusma,
- Göz bebeklerinin büyümesi,
- Hızlı nefes alıp verme,
- Sürekli koşturma,
- Anksiyete,
- Zayıflık,
- Yorgunluk,
- Sendeleme,
- Titreme,
- Kas spazmları,
- Kafa karışıklığı,
- Baş dönmesi
- Kafa sallama,
- Nöbet geçirme,
- Komaya girme olarak sıralanabilir.
Kedilerde Hipoglisemi Nedenleri
Genellikle kedilerde hipogliseminin nedeni diyabet ile ilişkilendirilir. Diyabetik rutinin bozulması ya da insülin uygulama hataları kan şekerinin tehlikeli şekilde düşmesine yol açabilir. Şeker hastası olmayan kedilerde sık görülen hipoglisemi nedenleri karaciğer ve pankreas problemleri olarak ifade edilir. Hipogliseminin altında yatan neden çok nadir olarak teşhis edilemeyebilir. En yaygın görülen hipoglisemi nedenleri arasında;
- İnsülin dozunun yüksek olması,
- Birden fazla insülin uygulanması,
- İnsülin sonrasında yeterince mama yememe,
- Sürekli kusma,
- Diyabet hastası olan kedilerde kan şekerinin düzgün bir biçimde kontrol edilmemesi,
- Diyabetik remisyona rağmen insülin uygulamasına devam edilmesi,
- Aşırı miktarda egzersiz,
- Addison hastalığı,
- Pankreatit,
- Karaciğer hastalığı,
- Pankreasta insülin salgılanmasına neden olan insülinoma tümörü,
- Kan enfeksiyonu yer almaktadır.
Teşhis ve Tedavi Yöntemleri
Eğer kediye olması gerekenden fazla miktarda insülin verirseniz vakit kaybetmeden kediyi bir veteriner kliniğine ya da hayvan hastanesine götürmeniz gerekmektedir. Kullanılan tüm ilaçlar, uygulanan insülin dozları ve kedinin günlük rutini eksiksiz bir şekilde veterinere bildirilmelidir. Rutinde bir aksama olmadıysa kedinin tıbbi geçmişinin yanı sıra fiziki muayene teşhis için gereklilikler arasında yer alır. Kedideki hipogliseminin ne kadar şiddetli olduğunu anlamak için kandaki glikoz seviyesinin ölçülmesi gerekir.
Eğer kediniz diyabet hastası değilse hipoglisemiye neden olan durum teşhis edilmelidir. Teşhis öncesinde kedinin kan şekeri seviyesi dengelenir ve sonrasında tam kan sayımı yapılır. Bu sayede enfeksiyon ya da kanser gibi problemlerin olup olmadığı kontrol edilir. Böbreklerin işlevini yerine getirdiğini anlamak için idrar tahlili gerçekleştirilir. Organlarda meydana gelen bir anormalliği kontrol etmek ya da tümör oluşumunu incelemek için röntgen veya diğer görüntüleme yöntemlerinden yararlanılır.
Hipoglisemik bir kedinin vücudunda temel işlevleri yerine getirmek için yeterli yakıta sahip olabilmesinde kan şekerinin önemli ölçüde yükseltilmesi gerekmektedir. Kedi diyabetik değilse altta yatan sorun kapsamlı bir şekilde tedavi edilmektedir.
Kediniz hipoglisemi belirtileri göstermeye başladıysa kedinize bir çeşit glikoz vermeniz önerilebilir. Bu kedi için hayati öneme sahiptir. Glikoz solüsyonu kedinin dudaklarına ya da dilinin altına uygulanır. Mısır şurubu ya da bal ile glikoz solüsyonu hazırlanabilir. Ancak bu işlem için sofra şekeri kullanılmamalıdır.
Kan şekerinin çok düşük olması durumunda ise kan şekeri seviyesinin düzenlenebilmesi için veteriner kliniğinde serum olarak dekstroz çözeltisi verilir. Bu işlem için kedinin klinikte kalması gerekir. Serum tedavisi sonrasında kediye küçük bir miktar yiyecek verilir. Bu esnada kedi 1-2 saatte bir izlenir. Serum uygulamasına kedinin kan şekeri seviyesi normale dönene kadar devam edilir.
Veteriner hekim kimliğiyle evcil hayvan sağlığı hakkında farkındalığı artırmak için Petlebi.com blog sayfasına yazıları ile değer katan Tuğba Şenol Dağdelen, evcil hayvanlarda hastalıkların önlenmesi, teşhis ve tedavisi, hayvan davranışları ve ferahı, evcil hayvanlarda beslenme ve diyeti özelinde çalışmalarını sürdürmektedir.