Kedilerde Demans Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Kedilerin yaşı ilerledikçe yaşlanmaya bağlı olan hastalıkların ve bozuklukların görülme riski artmaktadır. Bilişsel işlev bozukluğu sendromu da kedinin beyninin yaşlanmasıyla doğrudan ilişkili bir rahatsızlıktır. Bilişsel işlev bozukluğu halk arasında kedilerde bunama ya da demans olarak da bilinmektedir. Demans kedinin farkındalığında, öğrenmesinde, hafızasında ve uyaranlara karşı verdiği tepkilerde değişikliğe neden olur. Bu değişiklikler olumsuz yönde gerçekleşir. Kedilerde demans ilk olarak hafif semptomlar ile başlar ve semptomlar zamanla kötüleşir.

Kedilerde Demans Belirtileri

Kedilerde demans belirtileri oldukça yavaş ortaya çıkar. Bu nedenle başlangıç aşamasında fark edilemeyebilir. Genellikle ortaya çıkan ilk belirtiler davranışsal değişikliklerdir. Özellikle 10 yaş ve üzerinde olan kedilerde demansa bağlı davranış değişiklikleri oldukça belirgin bir şekilde görülebilmektedir. Oryantasyon bozukluğu, diğer kişilerle olan etkileşimin değişmesi, uyku döngüsünde farklılaşma, tuvaletini evin farklı yerlerine yapma ve aktivitede azalma gibi belirtiler kedilerde demansın en yaygın belirtileri arasında yer alır.

Demans olan kedilerde genel olarak kafa karışıklığı hali, anksiyete, huzursuzluk, aşırı sinirlilik hali, oyun oynamayı istememe, aşırı yalanma, önceden öğrenilen eğitim ya da davranışları yerine getirmeme, yeni şeyleri daha geç öğrenme, bildiği yerlerde kaybolma, kendini temizlememe, tuvaletini tutamama, iştah kaybı ve daha fazla ses çıkarma gibi ciddi farklılıkları görülebilmektedir. Bu belirtiler hafif başlar ancak zaman içerisinde giderek yoğunlaşır. Bu belirtilerin bir ya da birkaçı görüldüğünde vakit kaybetmeden veteriner hekim görüşüne başvurmak gerekmektedir.

Kedilerde Demans Nedenleri

Yapılan araştırmalara göre 11 - 14 yaşlarına gelmiş her üç kediden birinde demansa bağlı davranışsal değişiklik belirtisi ortaya çıkmaktadır. 15 yaşının üzerindeki kedilerde ise bu oran %50 civarındadır. Kedilerde bilişsel işlev bozukluğunun nedenleri tam olarak bilinememektedir. Bazı genetik faktörlerin yaşlanma ile beraber kedilerde demansa yol açtığı düşünülmektedir. Kedilerde alzheimer hastalığının yaşlanma ile beynin hafızayı yöneten hipokampus bölümündeki sinir hücrelerinin ölmesiyle ortaya çıktığı bilinmektedir. Benzer durum insanlarda, köpeklerde ve maymunlarda da geçerlidir. Bu nedenle aslında “Kediler alzheimer olur mu?” sorusu da cevabını bulmaktadır. Nedeni her ne kadar bilinmese de kesin olan şey bu bilişsel bozukluğun dejeneratif bir süreç olduğu ve zaman içerisinde ilerleyerek kedinin bilişsel işlevlerinden birinin ya da daha fazlasının tamamen kaybolmasına yol açacağıdır.

Kedilerde Demans Teşhisi Nasıl Konur?

Kedilerde demans teşhisinin konabilmesi için ortaya çıkan belirtilerin ve kedinin sağlık geçmişinin veteriner hekime detaylı bir şekilde anlatılması gerekmektedir. Özellikle son zamanlarda kedide fark edilen anormal davranışlar demansın teşhis edilebilmesi için önemlidir. Sonrasında ise veteriner hekim tarafından kedinin genel sağlık durumundan emin olmak ve bilişsel işlevlerini kontrol etmek için detaylı fiziksel muayene gerçekleştirilir. Kesin demans teşhisinin konabilmesi için kan tahlili, ultrason ya da röntgen gibi gelişmiş görüntüleme yöntemleri de kullanılmaktadır. Bu şekilde benzer belirtilere neden olabilecek diğer hastalıklar elenir.

Kedilerde Demans Tedavisi

Kedilerde demansın kesin bir tedavisi yoktur. Tedavi hayat boyu sürecek olan bir terapi ve destekler bütünüdür. Ancak yaşam tarzında yapılacak değişiklikler ile kedinin konforlu bir şekilde hayatını sürdürmesi mümkün olmaktadır. Kedinin özellikle beyin sağlığını geliştiren ve uyaran bir çevre sağlamak bilişsel işlev bozukluğunun ilerlemesini yavaşlatabilmektedir. Bunun sağlanabilmesi için kedinin günlük hayatında düzenli egzersiz yapması, oyun oynaması ve eğitim görmesi gerekmektedir.

Demans tedavisinde ilaç ve bilişsel terapiye ek olarak kedinin bilişsel fonksiyonlarını iyileştirecek özel ve dengeli beslenme de tercih edilebilmektedir. Bu beslenme türü Omega-3 ile beraber C ve E vitamini, selenyum, flavanoid, karotenoid, beta-carotene ve carnitin açısından zengindir. Beslenme şeklinin ancak veteriner hekimin tavsiyeleri doğrultusunda değiştirilmesi gerekir.

Demans problemi kontrol altına alınmış kedilerde rutin muayeneler genellikle yılda iki sefer gerçekleştirilir. Ancak bu süre zarfında yeni bir belirtinin çıkması ya da kedide yeni bir anormalliğin fark edilmesi durumunda veteriner hekimin hemen bilgilendirilmesi gerekir. Demans kedilerin mutlu ve uzun bir hayat sürmesine engel olan bir rahatsızlık değildir.