Kedilerde Aspergilloz

Oldukça nadir görülen Aspergilloz, bir mantar türü olan Aspergillus’un kedilerde neden olduğu enfeksiyondur. Genellikle bağışıklık sistemi zayıf olan kedilerde daha sık görülen bir enfeksiyondur. Aspergillus mantarı özellikle toprakta ve çürümekte olan ormanaltı bitkilerde görülmektedir. 

Kedilerde Aspergilloz Türleri

Nazal, sino-orbital, sinonazal ya da üst solunum yolları aspergillozu ve dağınık yapılı aspergilloz olmak üzere iki farklı aspergilloz türü bulunmaktadır. Dağınık yapılı aspergilloz aynı zamanda sistemik aspergilloz olarak da bilinmektedir. En yaygın görülen türü ise nazal aspergillozdur. Havadaki Aspergillus mantarı sporlarını soluyan kedilerde gelişir. Burun, nazal boşluk, sinüs veya yüzdeki diğer yapılara tutunan sporlar bu bölgelerde gelişmeye ve büyümeye başlar. Dağınık yapılı aspergilloz da benzer bir şekilde solunum yoluyla bulaşır. Mantarın vücudun daha uzak bölgelerine ilerlemesiyle ortaya çıkar. Akciğer, sinir sistemi ya da sindirim sistemi enfeksiyondan etkilenebilmektedir. Bağışıklık sistemi güçlü olan bazı kediler sporlara maruz kalsa da enfekte olmayabilir. 

Kedilerde Aspergilloz Belirtileri

Aspergilloz belirtileri, sporların etkilediği bölgeye ve enfeksiyonun durumuna göre değişiklik göstermektedir. Belirtilerin şiddetinde kedinin genel sağlık durumu da etkilidir. 

Nazal aspergilloz belirtileri; 

• Çoğu zaman kokulu şiddetli burun akıntısı, 
• Burun kanaması,
• Burun deliklerinde iltihap,
• Hapşırma,
• Sesli nefes alma şekilde sıralanabilir. 

Dağınık yapılı aspergilloz ise daha farklı belirtilere neden olmaktadır. Enfeksiyonun nazal boşluğun ilerisine yayılması belirtilerin farklılaşmasına yol açar. 

Dağınık yapılı aspergilloz belirtileri;

• İstemsiz hareketler,
• Hareketlerde kontrol kaybı,
• Genel bir zayıflık,
• Ateş, 
• Kilo kaybı, 
• Gözde şiddetli enflamasyon şeklinde ortaya çıkmaktadır. 

Kedilerde Aspergilloz Nedenleri

Kedilerde aspergilloz enfeksiyonunun tek nedeni Aspergillus mantarının yaydığı sporlardır. Aspergillus mantarı ölü yapraklarda, çürümekte olan bitkilerde ya da kompostlarda bulunur. Kediler çoğunlukla Aspergillus mantarı ile etkileşime girerler ancak bu her zaman enfekte olacakları anlamına gelmez. Aspergilloz fırsatçı bir enfeksiyon olarak bilinmektedir. Temas halinde kedide herhangi bir sağlık problemi meydana gelmez ancak kedinin bağışıklık sisteminin zayıf olması ya da sinüs enfeksiyonu bulunması durumunda direkt olarak enfeksiyona yol açar. Aspergillus sporunu soluyan kedilerde enfeksiyon gelişebilir, hiçbir sağlık problemi olmayabilir ya da kedi bu sporlara alerjik reaksiyon verebilir. Bu yönüyle aspergilloz ön görülmesi zor sağlık problemlerinden birisidir. 

Kedilerde Aspergilloz Teşhisi

Kedide aspergilloz belirtileri görüldüğünde vakit kaybetmeden veteriner hekime götürmek gerekmektedir. Her ne kadar hastalığın belirtileri diğer hastalıkların belirtileri ile benzerlik gösterse de kedilerde bir hastalık belirtisi gözlemlendiği zaman ciddi bir durum olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Enfeksiyonun bağışıklık sistemi zayıflamış olan kedileri etkilemesi nedeniyle çok fazla etkilenmeden muayene edilmesi gerekmektedir. 

Aspergilloz teşhisi için rinoskopiden yararlanılmaktadır. Rinoskopi uygulamasında burun deliğinden ucunda kamera olan çok ince bir tüp yerleştirilir. Bu şekilde nazal boşluk, detaylı bir şekilde gözlemlenebilmektedir. Kameradan elde edilen görüntüler ile veteriner hekim mantar enfeksiyonunu arar. Bu uygulama esnasında teşhisi doğrulamak için ufak bir miktar doku örneği de alınabilmektedir. 

Dağınık aspergilloz olan kedilerde ise burun muayenesi teşhis için uygun değildir. Bunun yerine kan ve idrar tahlili yapılır. Kan tahlili, kanda antikor olup olmadığını gösterir. Vücutta iltihap meydana geldiğinde kandaki antikor miktarı artmaktadır. Dağınık aspergillozu olan kedilerin idrarında mantara rastlanabilmektedir. Bu nedenle idrar tahlili de teşhis konulmasında etkilidir.

Enfeksiyonun türünden bağımsız olarak kedinin CT ya da röntgen taraması gerekebilmektedir. Bu şekilde enfeksiyonun kemik dokuda hasara yol açıp açmadığı kontrol edilebilir. 

Kedilerde Aspergilloz Tedavisi

Enfeksiyonun tedavisi hastalığın türüne göre değişiklik gösterir. Dağınık aspergilloz tedavisinde mantar önleyici ilaç kullanılır. Ancak nazal aspergilloz tedavisi daha yoğundur. 

Nazal aspergillozun tedavisi için kedi anestezi ile uyutulur. Sonrasında boğazın arkasına gazlı bez ile balon kateter yerleştirilir. Bu şekilde içeri mantar önleyici losyon pompalanır. Kedinin nazal boşlukları, sinüs boşlukları ve burun delikleri tamamen bu losyon ile kapatılır. Sonrasında ise kediye solunum tüpüyle oksijen verilir. Kedi yaklaşık bir saat boyunca bu şekilde tutulur. Bu süreçte veteriner hekim losyonun en ufak boşluklara bile etki etmesi için kediyi yavaşça sağa ve sola çevirir. Bir saatin sonunda losyon emilerek vücuttan alınır ve tedavi tamamlanır. 

Bazı durumlarda kedinin tedavi sonrasında mantar önleyici ilaç tedavisine devam etmesi gerekir. Bu durum özellikle sinüs boşluğunda kemik yıkımı olan kediler için geçerlidir. 

Nazal aspergillozu olan kedilerde iyileşme şansı oldukça yüksektir. Ancak dağınık aspergilloz olan kedilerde tam iyileşme çok mümkün olmamaktadır. Kesin bir tedavi şansı için uzun süreler boyunca mantar önleyici ilaç kullanmak gerekebilir. Diğer taraftan nazal aspergillozu olan kediler ise genellikle tek bir uygulamada iyileşmektedir. Ancak uygulama sonrasında burun akıntısı devam eden kedilerde ek tedavi gerekebilmektedir. Tedavi sonrasında kedilerin kontrol amaçlı olarak birkaç kez daha veteriner hekime götürülmesi gerekebilmektedir. 

İyileşen kedilerin yaşamlarının sonraki döneminde mantar enfeksiyonundan uzak tutulması gerekmektedir. Kedinin bağışıklık sistemi zayıf olduğu için diğer birçok hastalığı da kapabilir. Aspergillus mantarı açık havada bulunmaktadır. Bu nedenle iyileşen kedilerin tekrar enfekte olmaması için dışarı çıkmasına izin verilmemelidir.