Kedilerde Aniden Ortaya Çıkan, Akut Ağrılar

Kediler, söz konusu ağrı olduğunda özellikle köpeklerden çok daha farklı davranmaktadır. Kediler ağrı çektiklerini dışarıya çok daha az belli ederler. Ancak kedi sahipleri kedilerini gözlemlemeye çok alıştıkları için bir süre sonra kedilerinin ağrı çektiğini fark edebilirler. Kediler hayatta kalma iç güdüsü nedeniyle canlarının yandığını saklama isteği duyarlar. Bu isteğin temelinde doğaları gereği avcı canlılar olmaları vardır. Çünkü doğada avlanamayan canlılar diğer avcıların avı haline gelir. Bu nedenle kediler dışarıya karşı kendilerini aciz göstermek istemezler. Geçmişte kedilerin insanlar gibi ağrı çekmediği düşünülürdü ancak kedilerin sinir sistemi insan sinir sistemine oldukça benzer ve günümüzde kediler hakkında daha fazla bilgiye sahibiz. Buna kedilerin ağrıya verdi tepkiler de dahil.

Akut Ağrı Nedir?

Ağrı, mevcut ya da potansiyel bir doku hasarı sonucu ile ilgili hoş olmayan duyusal ve duygusal bir deneyim olarak tanımlanmaktadır. Ağrı çok sübjektif bir konudur ve ölçülmesi çok zordur. Farklı durumların ve yaralanmaların farklı kişilerde deneyimi tamamen kişiye özel olarak tanımlanır. Evcil hayvanlarda da bu durum geçerlidir. Özellikle kedilerin ağrıya olan tepkisi insanlar için çok daha farklı ve bilinmezdir. Ancak kedilerde ağrı insanın canını yakan bir eylemin kedilerin de canını yakabileceği gerçeği ile değerlendirilebilmektedir.

Akut ağrı ise bir anda ortaya çıkan ve görece kısa süre ağrılardır. Akut ağrılar söz konusu olduğu zaman kısa süre tanımı birkaç saat ile birkaç gün arasında değişiklik gösterir. Ağrı ne kadar kısa sürerse sürsün yine de kedinin sağlığına etki eder ve canının yanmasına yol açar. Kronik ağrıda hissedilen ağrı sürekli olarak mevcuttur ancak akut ağrıda böyle bir süreklilik bulunmamaktadır. Kronik ağrı arada sırada ortadan kalkar ve geri gelebilir. Bu gibi durumlarda akut ağrı ile karıştırılabilmektedir. 

Bütün kediler hayatında en az bir kez kısırlaştırma ya da diş problemi gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak ameliyat olur. Bu ameliyatın devamında ağrı da ortaya çıkar. Buna ek olarak pankreatit, enfeksiyon, apse, kanser ya da travmatik yaralanmalar da ağrıya yol açar. 

Kedilerde Ağrı Olduğu Nasıl Anlaşılır?

Kediler bize ağrı çektiklerini söyleyemezler. Üstelik bunu yapabilecek olsalar bile doğaları gereği yapmayı tercih etmeyeceklerini de biliyoruz. Ancak bu konuda yapılan araştırmalar sayesinde bir kedinin ne zaman ağrı çektiğini anlamak ve ne zaman ağrı kesici kullanılması gerektiğini anlamak daha kolay hale gelmiştir. Veteriner kliniğinde bulunan sağlık çalışanları kedinin yüz hatlarına bakarak ağrı içerisinde olup olmadığını anlayabilmekte ve ona göre ek prosedürler uygulayabilmektedir. Evde bunu anlamak için kedinin normal hayatında meydana gelen değişikliklere bakmak gerekmektedir. Normalde arkadaş canlısı ve hareketli bir kedi ağrı çektiğinde insanlardan uzaklaşır ve etrafındaki oyuncak gibi diğer eşyalarıyla daha az etkileşime girer. İştah kaybı ve normalden daha fazla miyavlama bu değişikliklerden bazılarıdır. Kedilerde akut ağrı sonrası ortaya çıkan diğer belirtiler aşağıdaki gibidir. 

• Normalden daha fazla uyuma
• Sıra dışı yerlerde uyuma
• Saklanma
• Kıvrılarak uyuma
• Topallama
• Zıplamaya çekinme
• Oyun oynamama
• Daha az yalanma
• İştah kaybı
• Tuvaletini farklı yerlere yapma
• Agresifleşme
• Yüz hatlarında değişiklik

Kedilerde Ağrı Yönetimi

Kedilerde ağrı yönetimi son derece önemlidir ve ağrı yönetimi sadece ilaç içirmekten daha fazlasını kapsar. Kedinin ağrı içinde olması ya da ameliyat gibi önceden planlanmış ağrıya yol açacak bir işlem söz konusu olduğu zaman veteriner hekimler ağrı kesici vermektedir. Tercih edilen ilaç kediye, rahatsızlığına ve genel sağlık durumuna göre değişiklik gösterir. Hatta bazı durumlarda lokal anestezi uygulanabilmektedir. 

Metadon, buprenorfin ve morfin gibi ilaçlara opioidler adı verilmektedir. Bu ilaçlar çok etkilidir ve kedi gerçekten acı içinde olduğunda kullanılır. Opioid içerikli ilaçlar sıklıkla ameliyatlardan önce ya da sonra tercih edilmektedir. 

Non steroid anti-inflamatuvar ağrı kesiciler ise hem ağrı kesici hem de anti-inflamatuvar özelliğe sahiptir. Bu ilaçlar genellikle ameliyat zamanında da ya da ağrılı bir süreç içerisinde olan kedilere verilmektedir. Kedilerin evde kullanabileceği bir ilaç türüdür. 

Lokal anestezi ise sadece belli bir bölgenin uyuşturulmasına yönelik uygulanan bir ağrı kesicidir. Ameliyat kesisi gibi işlemlerden önce kesinin yapılacağı bölgenin uyuşturulması için kullanılmaktadır. Lokal anestezi epidural olarak omurilik etrafına ya da diş çekimi gibi durumlarda ağza uygulanabilir. Lokal anestezi sadece enjeksiyon değil aynı zamanda krem olarak da uygulanabilmektedir. Oldukça etkilidir ve uygulamadan kısa bir süre sonra neredeyse bölgedeki hissin tamamını keser.

Bunların dışında gabapentin, tramadol ya da maropitant sitrat içeren ek ağrı kesici ilaçlar da bulunmaktadır. Kedilerde ağrı kesicinin veteriner hekim onayıyla kullanılması oldukça önemlidir.