Kedilerde Anafilaksi

Kedilerde anafilaksi ciddi hayati tehlikeye neden olan, enjekte edilen ya da tüketilen bir yiyeceğe karşı verilen ani alerjik tepkidir. Anafilaksi nedenleri arasında yiyecekler, ilaçlar, aşılar, böcek ısırması ya da sokması yer almaktadır. Kedilerde alerjik şok ile yüzde şişme, kalp ritminde yükselme, nabzın düşmesi, nefes almada zorlanma, kusma ve ishal gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Ortaya çıkan tüm bu belirtilerin bilinmesi olası bir anafilaktik şok durumunda zaman kaybetmeden veteriner hekimlere gidilmesini sağlaması açısından son derece önemlidir. Bu yazımızda kedilerde anafilaksi hakkında bilinmesi hayati öneme sahip olan soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Kedilerde Anafilaksi Nedir?

Anafilaksi, “normal şartlarda vücut için zararlı olmayan ancak vücut tarafından tehlikeli olarak değerlendirilen alerjenlere gösterilen aşırı alerjik reaksiyon” şeklinde tanımlanabilir. Anafilaksi durumuna, antijene bağlanan ve bazofiller ile mast hücrelerinden sitotoksik granüllerin salınmasına yol açan IgE antikorları neden olur. Sonrasında serotonin ve histamin salgılanarak kısa sürede solunum yolunda, sindirim sisteminde klinik belirtilere yol açar ve kardiyovasküler stres meydana getirir.

Anafilaksi söz konusu olduğunda konu hakkında en çok merak edilen soruların başında “Anafilaksi ne kadar sürede gelişir?” sorusu gelir. Anafilaksi belirtileri alerjen vücuda girdikten dakikalar sonra ortaya çıkar. Daha ileri seviyelerde soluk mukus membranı, şok, nöbet, koma hatta can kaybı gibi durumlar ortaya çıkmaktadır. Kedinin başka bir zararsız maddeye maruz kaldığında anafilaksi yaşayıp yaşamayacağını bilmenin bir yolu bulunmamaktadır. Ancak bazı alerjenlere tepki verdiği bilinen kedilerde anafilaksi görülme riskinin yüksek olduğunun göz ardı edilmemesi gerekir.

Kedilerde Anafilaksi Belirtileri

“Anafilaksi nasıl anlaşılır?” sorusunu cevaplayabilmek için anafilaksinin belirtilerini bilmek önceliklidir. Belirtiler birkaç dakika içerisinde gelişebildiği gibi ortaya çıkmaları bir saat gibi bir süreyi de bulabilmektedir. 

Anafilaksiden etkilenen ilk organ genellikle akciğerler olur. Hava yolunun kısıtlanması ile nefes almada zorlanma başlar. Nefes almada zorlanmayı oksijen yetmezliği, hipotansif şok ve dışkılama ya da kusma gibi sindirim sistemi problemleri takip eder. Anafilaksinin diğer belirtileri arasında kollapsus, vücut ısısının düşmesi, titreme, ishal, kusma, diş etlerinin solgunlaşması, kurdeşen, yüz bölgesinde şişlik, kaşıntı ve hızlı hızlı nefes alma yer almaktadır. 

Kedilerde Anafilaksi Nedenleri Nelerdir?

“Anafilaksi neden olur?” sorusunun cevabı en basit şekilde vücudun bağışıklık sisteminin aşırı reaksiyon göstermesi şeklinde verilebilir. Anafilaktik şoka giren bir kedinin bağışıklık sistemi, normal şartlarda vücut için zararı olmayan bir alerjene karşı aşırı reaksiyon göstermiş demektir. Kedi hayatının bir döneminde alerjen bir maddeyle etkileşime girer ve bu zararsız kimyasal bir anda ciddi tehlikeye yol açar. Bağışıklık sistemi antijene bağlanması için IgE salgılar ve aynı kimyasal daha sonra kedinin vücuduna girdiğinde onu yok eder. Bu kimyasalın sonradan vücuda girişi genellikle aşı, böcek ısırığı ya da gıda tüketimi gibi farklı yollarla olabilir. Antikorlar direkt olarak bazofilleri ve mast hücre reseptörlerini harekete geçirir. Bağışıklık hücreleri, içerisinde serotonin ve histamin bulunan sitotoksik granüller salgılayarak cevap verir. Bu durumu biz alerjik reaksiyona verilen öngörülmesi zor ve çok şiddetli bir cevap olarak değerlendiriyoruz.

Anafilaksi Tanısı Nasıl Konur?

Genellikle veteriner hekim kedinin belirtilerini gördüğünde anafilaksi tanısı koyabilir. Kedilere anafilaksi teşhisi konduğu andan itibaren kedinin acilen yaşam destek ünitesine alınması gerekir. Bu nedenle “Anafilaksi kaç saat sonra ortaya çıkar?” sorusu son derece önemlidir. Anafilaksi genellikle aniden oluşur ancak bazı durumlarda ortaya çıkması bir saati bulabilmektedir. Bu nedenle belirtiler görülür görülmez hemen veteriner hekime giderek kedinin yaşam destek ünitesine alınması sağlanmalıdır. Kedinin durumu stabil hale geldiğinde eğer bu reaksiyona neyin neden olduğu bilinmiyorsa anafilaksinin nedeni araştırılır. Kedinin hastalık geçmişi, kullandığı ilaçlar ve varsa yakın zamanda yapılan aşıların veteriner hekime detaylı bir şekilde anlatılması gerekmektedir. Bunun dışında son 24 saat içerisinde ödül maması ya da kraker gibi atıştırmalıklar da dahil olmak üzere beslenmesinde yapılan değişiklikler atlanmamalıdır. 

Anafilaksi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Kedilerde anafilaksi acil tedavi gerektiren bir durumdur ve kedinin hemen oksijen destekli yaşam destek ünitesine alınması gerekir. Epinefrin, kan basıncını artırmak ve kedinin hava yollarını açmak için anafilaksi durumlarında kullanılan yaygın bir ilaçtır. Kedinin durumuna göre bronkodilatör nefes açıcı, antihistamin ilaçları ve glukokortikoid ilaçları alerjik reaksiyonun semptomlarını hafifletmek için kullanılabilmektedir. Kedinin durumu stabil oluncaya kadar birkaç gün müşahede altında kalması gerekir. 

İyileşme süreci reaksiyonun ne zaman fark edildiği, ne zaman müdahale edildiği ve ne kadar şiddetli olduğuna bağlı olarak değişiklik gösterir. Kedilerde şok ya da koma oluşmadan önce anafilaksiye müdahale edilmesi gerekmektedir. Bu gibi durumlarda iyileşme süreci daha konforlu olmaktadır. Bir kedide anafilaksi oluşup oluşmayacağı önceden bilinememektedir. Ancak herhangi bir şeye alerjisi olduğu bilinen kedilerin sahiplerinin bazı önemler alması gerekmektedir. Bu konuda veteriner hekimin vereceği bilgileri göz önünde bulundurmak son derece kritik bir öneme sahiptir.