Kediler Karanlıkta Görebilir mi? Kediler Gece Nasıl Görür?

Kedilerin görme yeteneği ve göz yapıları, onlara hem avlanma hem de karanlıkta hareket etme konusunda büyük avantajlar sağlar. Nocturnal yani gececi canlılar olan kedilerin görme yeteneği oldukça gelişmiştir. Karanlıkta insanlara ve diğer pek çok canlıya kıyasla çok daha iyi görebilirler. Bu yazımızda kedilerin karanlıkta görebilmesinin ardında yer alan anatomik avantajlarını ele alacağız. Kedilerin gece görme mekanizmasının yanı sıra gece görüşü etkileyen hastalıklara ve görüşü destekleyecek tavsiyelere de yer vereceğiz.

Kedilerin Görme Yeteneği ve Göz Yapıları 

Kedilerin gözleri, vücutlarına oranla oldukça büyüktür. Büyük gözler, daha fazla ışık toplama kapasitesine sahiptir ve bu da düşük ışıkta daha iyi görmelerini sağlar. Gözleri başın yanlarına doğru yer alır, gözlerin konumu kedilerin yaklaşık 200 derecelik bir görüş açısına sahip olmasının nedenidir. Geniş görüş açıları sayesinde etraflarındaki nesneleri, canlıları ve hatta olup bitenleri çok iyi takip etmeleri mümkündür. 

Kedi Gözünün Anatomisi 

Kedilerin gözleri, avlanma ve çevresel tehditleri hızlıca algılayabilmeleri için gelişmiş bir yapıya sahiptir. Kedilerin gözleri şu ana yapıları içerir:

Kornea: Gözün en dış kısmında yer alan saydam tabakadır. Işığın göze girmesini sağlar ve ışığı kırarak göz merceğine yönlendirir.

Pupil: Göze giren ışık miktarını kontrol eden, merkezi bir deliktir. Kedilerde pupil, ışık seviyesine bağlı olarak yuvarlak veya dikey bir yarık şeklinde olabilir.

Lens: Göz merceği olarak da bilinir. Işığı odaklar ve retinaya net bir görüntü düşmesini sağlar.

Retina: Gözün arka kısmında bulunan ve ışığı algılayan sinir hücrelerinden oluşan tabakadır. Retina, ışık sinyallerini elektrik sinyallerine dönüştürür ve bu sinyaller beyne iletilir.

Optik Sinir: Retina tarafından algılanan görüntüleri beyine ileten sinirdir.

Tapetum Lucidum: Retina ile gözün diğer yapıları arasında yer alan, ışığı yansıtan bir tabakadır.

Kediler Karanlıkta Neden İyi Görebilir?

Kediler, karanlıkta son derece iyi görebilme yetenekleriyle bilinirler. Bu yetenek, doğrudan avcılık ve hayatta kalma içgüdüleriyle bağlantılıdır. Kedilerin karanlıkta iyi görebilmelerinin nedenleri şu şekilde sıralanabilir: 

1. Rod Hücrelerinin Fazlalığı

Kedilerin retinasında, karanlıkta görmeyi sağlayan rod hücreleri (çubuk hücreler) insanlardan çok daha fazladır. Rod hücreleri, düşük ışık koşullarında özellikle aktiftir; bu hücreler ışığı algılayarak kedilerin loş ışıkta ve karanlıkta net görmelerine olanak tanır. Rod hücreleri, özellikle karanlıkta hareketi algılamada çok etkilidir. Kedilerin gece avlanırken veya düşük ışıklı ortamlarda hareket eden nesneleri tespit edebilmesini sağlar.

2. Tapetum Lucidum Biyolojik Adaptasyonu

Kedilerin gözlerinde retinanın arkasında bulunan ve ışığı yansıtan bir tabakadır. Tapetum lucidum, göze giren ışığın bir kısmını yansıtarak tekrar retinaya çarptırır ve böylece retina daha fazla ışık alır. Tapetum lucidumun yansıtıcı özelliği, kedilerin düşük ışık koşullarında bile daha fazla ışık toplamasına ve böylece karanlıkta daha net görmesine yardımcı olur. Aynı zamanda kedilerin karanlıkta gözlerinin parlamasının da nedenidir.

3.  Pupil Genişlemesi

Kedilerin pupilleri, karanlıkta maksimum genişleme kapasitesine ulaşarak daha fazla ışığın göze girmesine olanak tanır. Karanlıkta genişleyen pupiller, gözün içine daha fazla ışık alarak kedilerin karanlıkta daha iyi görmesini sağlar. Kedilerin pupilleri ışık değişimlerine hızlıca uyum sağlayabilir. Bu özellik ani ışık değişikliklerinde bile kedilerin etkili bir şekilde görmeye devam etmesini sağlar.

4. Göz Yapısının Genel Özellikleri

Kedilerin gözleri, vücutlarına oranla oldukça büyük olduğundan daha fazla ışık toplama kapasitesine sahiptir, hâliyle sonuç kedilerin karanlıkta görmeleridir. Kedilerin korneası ve lensi, ışığı etkili bir şekilde kırarak retinaya odaklanmasını sağlar. Odaklama sayesinde, karanlıkta bile net bir görüntü elde etmelerine yardımcı olur.

5. Avcılık İçin Evrimsel Adaptasyon

Kediler doğada genellikle gece avcılarıdır ve bu yüzden gece görüşleri, avcılık yeteneklerini destekleyecek şekilde evrimleşmiştir. Kedilerin biyolojik adaptasyonları, gece boyunca aktif olabilmelerine ve avlarını kolayca yakalayabilmelerine olanak tanır.

Karanlıkta iyi görebilmek, kedilerin çevresel tehditleri algılamalarına da yardımcı olur. Karanlık ortamlardaki iyi görebilmeleri hayatta kalabilme şanslarını artırır. 

Kedilerin karanlıkta iyi görebilme yetenekleri, rod hücrelerinin fazlalığı, tapetum lucidumun yansıtıcı özellikleri, geniş pupil genişlemesi ve göz yapılarının genel özellikleri gibi bir dizi biyolojik faktörün birleşiminden kaynaklanır. Bu özellikler, kedilerin gece boyunca etkili bir şekilde görmelerini, avlanmalarını ve hayatta kalmalarını sağlar.

Kediler ve İnsanların Gece Görüşü Arasındaki Farklar

Kediler ve insanların gece görüş yetenekleri arasında oldukça belirgin farklar vardır. İşte kediler ve insanların gece görüşü arasındaki başlıca farklar:

• Kedilerin retinasında, karanlıkta görmeyi sağlayan rod hücrelerinin sayısı insanlara göre çok daha fazladır. Kedilerin retinasında daha fazla rod hücresi bulunması, onların karanlıkta hareket eden nesneleri algılama yeteneklerini artırır. Bu özellik, kedilerin gece avlanmalarını kolaylaştırır. İnsanların karanlıkta hareket algılaması daha zayıftır, bu da düşük ışıkta çevresel tehditleri veya nesneleri fark etme konusunda kedilerden daha zayıf oldukları anlamına gelir.
• İnsanlarda tapetum lucidum yoktur, bu yüzden insan gözleri düşük ışıkta kediler kadar verimli görmez.
• Kedilerin pupilleri, düşük ışık koşullarında maksimum ışık toplamak için genişleyebilir. İnsan pupilleri de karanlıkta genişler, ancak kedilerinki kadar büyük oranda genişleyemez. Gözbebeklerinin genişleme kapasitesi sınırlı olduğundan insan gözleri, gece görüşünde kedilerin gözlerinden daha düşük performans sergiler.
• Kedilerin göz yapısı ve geniş açılı göz yerleşimi, onlara yaklaşık 200 derecelik bir görüş alanı sağlar. Gözlerinin yerleşimi kedilerin karanlıkta çevrelerini daha geniş bir açıyla gözlemleyebilmelerine yardımcı olur. İnsanların görüş açısı yaklaşık 180 derece ile sınırlıdır, bu da karanlıkta kedilere göre daha dar bir alanı görebilmelerine neden olur.
• Kedilerin renk algısı daha sınırlıdır. Gece görüşü sırasında rod hücrelerinin devrede olması nedeniyle, kediler karanlıkta renkleri iyi ayırt edemezler. İnsanlar daha fazla koni hücresine sahip olduğundan, gündüz renk algısı daha iyidir, ancak karanlıkta renk algısı belirgin şekilde azalır.

Kedilerde Gece Görüşü Bozukluğu

Kedilerde gece görüşü bozuklukları, kedinizin karanlıkta veya düşük ışık koşullarında normalden daha zor görmesine neden olabilir. Bu durum, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir ve farklı tedavi yöntemleri gerektirebilir. 

Kedilerde Gece Görüşü Bozukluğunun Olası Nedenleri

Retinal Dejenerasyon: Kedilerin retinasındaki hücrelerin bozulması veya ölmesi, gece görüşünü ciddi şekilde etkileyebilir. Retinal dejenerasyon genellikle yaşla birlikte gelişir ve ilerleyici bir süreçtir.

Retinal Ayrılma: Retina tabakasının yerinden ayrılması, ışığın doğru şekilde algılanmasını engelleyebilir ve karanlıkta görme sorunlarına yol açabilir.

Taurin Yetersizliği: Taurin, kediler için esansiyel bir amino asittir ve eksikliği retinal dejenerasyona yol açabilir. Bu kedilerin görme yeteneklerini olumsuz etkiler ve körlüğe kadar ilerleyebilir. Kedilerde taurin yetersizliğinin önüne geçmek için tauirin içerikli takviyeleri buradan inceleyebilirsiniz.

Katarakt: Göz merceğinin bulanıklaşması, ışığın retinaya ulaşmasını engelleyerek gece görüşünü zayıflatabilir. Kedilerde katarakt genellikle yaşın ilerlemesinin bir sonucudur.

Glokom: Göz içi basıncının artması, retina ve optik sinire zarar verebilir. Bu durum hem görme kaybına hem de gece görüşünde bozulmalara yol açabilir. Kedilerde glokom hakkında bilgi almak için Kedilerde Glokom başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Optik Sinir Hasarı: Bu sinirlerde hasar beyne doğru şekilde sinyal gönderilmesini engelleyebilir, bu da kedilerin karanlıkta net görememesine neden olabilir.

Üveit: Gözün orta tabakasının iltihaplanmasıdır ve ışık hassasiyetine, bulanık görmeye ve gece görüşünde bozulmalara neden olabilir. Kedilerde üveit hastalığı hakkında bilgi almak için Kedi Üveit (Uveitis): Nedenleri, Zararları, Belirtileri ve Tedavisi başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

Virüsler ve Bakteriyel Enfeksiyonlar: Gözde enfeksiyonlar, kedilerin görme yeteneklerini olumsuz etkileyebilir ve gece görüşünü bozabilir.

Kedilerde Gece Görüşü Bozukluğunun Belirtileri

• Karanlıkta veya düşük ışıkta yön bulma güçlüğü,
• Hareketli nesnelere karşı azalmış tepki,
• Gözlerde beyazımsı ya da bulutlu görünüm,
• Sık sık mobilyalara çarpma ya da yolunu bulmada zorlanma,
• Gözlerde iltihap, kızarıklık veya anormal akıntı,
• Normalden fazla göz kırpma veya gözlerini kısmak olarak sıralanabilir. 

Kedilerde Gece Görüşü Bozukluğunun Tedavisi 

Kedilerde gece görüşü bozukluğunun tedavisi altta yatan nedene göre değişiklik gösterir. Kedinin gece görüşünün ve/veya genel görüşünün bozulduğu düşünülüyorsa mutlaka bir veteriner hekime danışılması ve nedenin doğru şekilde tespit edilmesi gerekir. Teşhis sonrasında soruna, sorunun ciddiyetine ve kedinin genel sağlık durumuna göre uygun tedavinin veteriner hekimler tarafından planlanması gerekir. 

Sık Sorulan Sorular 

Kediler gece görüşüne dair detaylı bilgilerden sonra bu konuyla ilgili en sık sorulan sorulardan bazılarını yanıtlayalım. 

Kediler tamamen karanlıkta görebilir mi?

Kediler, karanlıkta çok iyi görebilme yeteneklerine sahip olsalar da tamamen karanlıkta göremezler. Çünkü görme işlemi, ışığın gözlere girmesiyle başlar ve ışık olmadığında bu süreç gerçekleşmez.

Evcil kediler ve sokak kedilerinin gece görüş yeteneği farklı mı?

Evcil kediler ve sokak kedileri arasında gece görüşü açısından büyük farklar bulunmaz. Ancak yaşam koşulları ve deneyimler, bu iki grup arasındaki bazı farkların ortaya çıkmasına neden olabilir. Sokak kedileri, gece aktif olma ve avlanma konusunda evcil kedilere göre daha fazla deneyime sahiptir. Bu kediler, hayatta kalmak için gece görüş yeteneklerini sıkça kullanmak zorunda kalır. Bu da onların gece görüş yeteneklerini daha iyi kullanma becerisi geliştirmelerine neden olabilir.

Kediler gece hangi renkleri görür?

Kediler, geceleri mavi ve sarı tonları daha iyi algılar, ancak kırmızı ve yeşil tonlarını ayırt etmekte zorlanır. Düşük ışık koşullarında renk algıları zayıflar ve dünyayı daha çok gri tonlarda görürler. Gece boyunca kediler için önemli olan, renklerden çok hareket ve şekil algısıdır.

Kediler gece kum kabını bulabilir mi?

Evet, kediler geceleri kum kabını bulabilirler. Karanlıkta çok iyi görebilme yeteneklerine sahip olsalar da gece kum kabını bulmalarını sağlayan başka duyusal yetenekleri de vardır. Bunlardan bazıları koku hafızaları, yer hafızaları ve bıyıklarıyla çevrelerini algılayabilmeleri olarak sıralanabilir.