Kedi – Köpek Gibi Hayvan Isırmalarında İlk Yardım Nasıl Olmalı?

Kedi ve köpek gibi hayvanların ısırması yüzünden gerçekleşen yaralanma vakalarıyla çok sık olmasa da karşılaşılması mümkün. İnsanlarla birlikte yaşamaya alışmış olsalar da kedi ve köpek gibi hayvan türleri yavruluk döneminde çevrelerini tanırken, içgüdüsel olarak kendilerini korumaya çalışırken, onları agresifleştiren olaylar ve sağlık sorunlarına bağlı olarak ya da bunlar gibi başka etmenler yüzünden insanları ısırabilir, hatta ciddi yaralanmalara ve hastalıklara yol açabilirler. Bununla birlikte, siz daha fark etmeden bir arı tarafından sokulma riskiniz de bulunur. Bu yüzden “Hayvan ısırıklarında ilk yardım nasıl olmalı?” sorusunun yanıtını bilmek, ciddi yaralanma ve kanama durumlarıyla daha hafif yaralanmaları ayırt edebilmek son derece önemli. Yazımızın devamından ısırık yaralanmalarına dair bunlar gibi kritik bilgilere ulaşabilirsiniz.

Isırık Yaralanmalarının Ciddiyeti

Isırığın şiddetine ve ısırılan bölgeye bağlı olarak karşı karşıya bulunulan durumun ciddiyeti değişebilir. Aynı zamanda sizin ya da sizi ısıran köpeğin sağlık geçmişi de ısırığın ciddi bir tehlikeye yol açıp açmayacağı noktasında belirleyici olacaktır. Eğer şu maddelerden herhangi biri yaşadığınız durumla ilişkiliyse vakit kaybetmeden tıbbi yardım almanız önerilir:

• Kanama 15 dakika boyunca baskı uygulanmasına rağmen kesilmezse
• Kemiğinizin kırıldığından, sinir hasarı oluştuğundan ya da benzer ciddi bir yaralanmayla karşı karşıya kaldığınızı düşünüyorsanız
• Isırık enfekte olduysa
• Diyabetiniz ya da bağışıklık sisteminizi etkileyen bir sağlık sorununuz varsa
• Sahipsiz ve/veya aşırı durumu bilinmeyen bir hayvan tarafından ısırıldıysanız ve/veya tırmalandıysanız ya da açık yaranızla hayvanın salyası temas ettiyse

Isırığın enfekte olması durumunda kızarıklık, irin birikimi, şişme ve sıcaklık gibi belirtiler görülebilir. Ayrıca ateşiniz olabilir. Bağışıklık sisteminizi zayıflatan bir sağlık sorununuzun bulunması, sizi, ısırıldığınız hayvanda bulunan mikrop ve bakterilere karşı daha hassas bir konumda olmanıza neden olabilir. Bağışıklık sisteminizi etkileyen hastalıklara örnek olarak karaciğer ve akciğer hastalıkları, kanser, AIDS verilebilir. 

Arılar kedi ve köpeklere göre çok daha küçük canlılar olsalar da özellikle alerjisi olan kişiler için arı sokmaları ciddi sorunlara neden olabilir. Alerjiniz varsa, arı sokması yüzünden anafilaktik şoka girebilirsiniz. Bu yüzden arı sokmasına alerjiniz varsa ya da daha önce arı tarafından sokulmadıysanız ve alerji belirtileri gösteriyorsunuz acil olarak tıbbi yardım almanız önerilir. Nefes darlığı, boğazda ve dilde şişme, bilinç bulanıklığı, baş dönmesi, bayılma, mide bulantısı, kusma, ishal, nabız değişikliği gibi belirtiler şiddetli alerjik reaksiyonların belirtisi olabilir. Alerji bulunmadığı durumlardaki arı sokmalarının belirtileri ise ani şekilde gelişen keskin bir yanma, ağrı, kızarıklık ve şişme olarak sıralanabilir.

Isırık Yaralanmalarında İlk Yardım Adımları

Isırık yaralanmalarında da ilk yardım gerektiren diğer durumlarda olduğu gibi öncelikle yaralının yaşamsal bulgularını değerlendirmek gerekir. Bunun için şu adımlardan oluşan ABC yöntemine başvurulabilir:

• Solunum yolunu kontrol edin. Yaralının ağız içinde bulunan ve nefes almasını engelleyecek yabancı cisim, kan ve sıvı gibi bir unsurun olmadığından gözle kontrol ederek emin olun. Böyle bir unsur varsa ilgili unsuru, yaralının solunum yoluna kaçmasını engellemek için çıkarın. Daha sonra yaralanın başının geride, çenesinin yukarıda olmasını sağlayarak daha iyi nefes almasına yardımcı olabilirsiniz.
• Başı geri, çenesi yukarı pozisyona alınan yaralının yanında diz çökülerek bir el yaralının göğsünde, diğer el yaralının alnında olacak şekilde yaralanın göğsü dinlenmelidir. Bu sırada gözler yaralının göğsünden ayrılmamalıdır. Yaralı nefes alıp vermede sorun yaşıyorsa temel yaşam desteğinde bulunulmalıdır.
• Yaralının nabzının kapalı olup olmadığına bakılır. Bilinci kapalı ancak nefes alıp veriyor ve nabzı varsa yaralıya koma pozisyonu verilir. Hem bilinci kapalı hem de nefes alıp vermiyorsa yaralının kalbi çalışmıyor demektir. Bu durumda temel yaşam desteği ile yaralıya yardımcı olmak gerekir.

Hafif yaralanma durumlarında ilk yardım uygulamak için ise şu adımları takip edebilirsiniz:

• Yara 5 dakika süreyle sabun ve soğuk su kullanarak yıkanır.
• Kanamayı durdurmak için yaranın üstü temiz bir bezle kapatılır ve yaranın üstüne basınç uygulanır.
• Yaraya steril bandaj uygulanır.
• Şişme ve enfeksiyonun önlenmesi için yara kalbin yukarısına kaldırılarak tutulur.

Ciddi kanama ve yaralanma durumlarında yaraya temiz bir bezle basınç uygulanmalı, derhal 112 aranarak tıbbi yardım istenmelidir.

Arı sokmasında ilk yardım uygulanırken arının iğnesi ilgili bölge kesinlikle sıkılmadan çıkarılmalıdır. Aksi takdirde iğnenin içerisindeki zehir kesesi patlayabilir ve zehir cilde yayılabilir. Ayrıca iğne çıkarılmadan önce yaranın bulunduğu bölge sabun ve soğuk su ile temizlenmelidir. İğnenin çıkarılması için ise cımbız kullanılmalıdır. İğne çıkarıldıktan kısa süre sonra bölgede meydana gelecek şişme ve ağrının azaltılması için ilgili bölgeye soğuk uygulaması yapılmalıdır. Kişinin alerjisi varsa acil tıbbi müdahale almalıdır. Daha önce arı tarafından sokulmayan kişilerin alerjik reaksiyon gösterme ihtimaline karşı izlenmesi gerekir. Ancak alerjik reaksiyonlar birkaç saat içerisinde de birkaç gün içerisinde de görülebileceği için bir doktora danışılması tavsiye edilir.

Kuduz ve Tetanos Aşısı

Hayvanlar tarafından ısırılma yalnızca kanamanın ya da diğer fiziksel hasarların değil, aynı zamanda kuduz ve tetanos riskinin gündeme gelmesine de neden olur. Kedilerde Kuduz Hakkında Bilinmesi Gerekenler içeğimizde detaylı bilgi bulabilirsiniz. Kuduz günümüzde yaygın olmamakla birlikte özellikle aşılanmamış hayvanlarda hâlâ görülmeye devam eden bir sorun olduğu ve insanlarda çok hızlı ilerleyerek ölümcül sonuçlar doğurduğu için aşı durumu bilinmeyen bir hayvan tarafından ısırılan kişilerin bu konu hakkında vakit kaybetmeden bir doktora danışması ve kuduz aşısı olması gerekir. Eğer mümkünse kişiyi ısıran hayvan da kuduz belirtilerine karşı gözlenmelidir. Tetanos ise daha yaygın bir problem olarak karşımıza çıkar ve yine ciddi sorunlara neden olabilir. Son tetanos aşınızın üzerinden 5 yıl geçtiyse ya da aşınızın durumundan emin değilseniz, aşınız yoksa muayene olmak için bir doktora başvurmalı ve tetanos aşısı olmalısınız.